Anadolu’nun Otları

Bereketli topraklarımızda çeşit çeşit ot yetişiyor. Doğada yürüyüşe çıktığınızda belki de daha önce hiç görmediğiniz bir otla karşılaşmanız mümkün.

Türkiye’den on binden fazla bitki çeşidi bulunuyor. Bu bitkilerin bir kısmı endemik, bir kısmı da yenilebiliyor. Türkiye bitki çeşitliliği açısından Avrupa kıtasının tamamında yetişenden daha fazlasına sahip. Bu otların bir kısmı sadece yöredeki insanlarca bilinirken, bir kısmı da herkes tarafından bilinmektedir.

Özellikle Anadolu’daki yerel pazarlarda çeşitli otlar görmek mümkün. Bazı otlar da yerel adlarıyla bilinmektedir. Bir ot, farklı şehirlerde farklı adlandırılabiliyor. Peki böyle bereketli bir coğrafyanın en bilinen otları hangileridir?

Türkiye’nin Otları

•  Arapsaçı (Foeniculum vulgare): Arapsaçının tohumu, yaprak ve dalları ile kökleri kullanılır. Havuç ve maydanozla aynı ailedendir. Kuzey Anadolu’da, Ege ve Akdeniz’de yetişir.
• Bambul (Solanum nigrum): Ayvalık’ta ‘istifno’ olarak bilinir. Domatesle aynı ailedendir. Minik, beyaz çiçekli, tek yıllık bitkinin ufak meyveleri vardır.
• Çiğdem (Crocus türleri): Anadolu’da 40 kadar türü bulunmaktadır. Kökleri şeker ve nişasta içerir.
• Çiriş (Eremurus spectabilis): Sarı çiçekli ve otsu bir bitkidir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun dağlarında ve İç Anadolu’da yetişir.
• Deniz Börülcesi  (Salicornia europea): Daha çok Ege’de yetişir. Etli bir bitkidir. Kökünden sökülmezse yıllarca yaşayabilir.
• Ebegümeci  (Malva sylvestris): Pembe çiçeklidir. Türkiye’nin hemen her yerinde yetir. Güneşli ve kuru yerleri sever.
• Eşek Dikeni (Onopordum illyricum): Pembe, mor çiçek açar. Genelde Batı Anadolu’da bulunur ancak İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da da rastlanır.
• Eşek Marulu  (Sonchus oleraceus): Soluk yeşil renklidir ve gövdesi uzun değildir. Sarı renkli çiçekleri vardır.

• Gelincik  (Papaver rhoeas): Baharda tarlaları süsleyen gelincik suyu ve zengin toprakları sever. Haşhaş ile aynı ailedendir.
• Hardalotu (Sinapis arvensis): Sarı çiçekli ve otsu bir bitkidir. Tüylü bir gövdesi, koyu yeşil yaprakları vardır.  Türkiye’nin pek çok yerinde yetişir.
• Hindiba  (Cichorium intybus): Karahindibadan farklı olarak mavi çiçekleri vardır.
• Hodan (Borago officinalis): Pembemsi, morumsu çiçekleri, etli bir sapı ve buruşuk, kalın yaprakları vardır.
• Isırgan (Urtica dioica): Hemen tüm toprak türlerinde ve bütün bölgelerde yetişir. Yakıcı yaprakları dokunulmasını zorlaştırır.
• Işkın (Rheum ribes): Özellikle Doğu Anadolu yetişir.
• İğnelik  (Erodium ve Geranium türleri): Pembe çiçeklidir. Bahar aylarında çiçeklenir.
• Karahindiba (Taraxacum türleri): Sarı çiçeklidir, bahar aylarında çiçeklenir. Tırtıklı ya da düz, uzun, yeşil yapraklı, acımsı bir ottur.
• Kaya Koruğu (Crithmum maritimum): Soluk yeşil bir bitkidir. Özellikle Ege ve Akdeniz kıyılarında yetişir.
• Kazayağı  (Falcaria vulgaris): Maydanoza benzer.
• Kenker (Gundelia tournefortii): Bir metreye kadar uzayan, sütlü bir bitkidir.
• Kuş Ekmeği (Capsella Bursa-pastoris): Yaprakları bol ve yayvandır. 40-50 santime kadar uzayabilir.
• Kuş Otu  (Stellaria media): Beyaz çiçeklidir, baharda tezgahlarda görülür.
• Kuş Yüreği (Theligonum cynocrambe): Yağmurlardan sonra ortaya çıkar.
• Kuzukulağı (Rumex acetosella): İnce uzun yapraklı ve pembe saplıdır.
• Labada  (Rumex): Karabuğdaygillerden, kuzukulağı ile aynı ailedendir.
• Madımak (Polygonum cognatum): Sert gövdeli, elips, yeşil yapraklı ve sürünücü gövdeli bir ottur.

• Sarmaşık (Tamus communis): Tadı acımsdır.
• Semizotu  (Portulaca oleracea): Ülkemizde altı çeşidi bulunmaktadır.
• Silcan (Smilax türleri): Kalp şeklindeki yaprakları diğer sarmaşıklara benzer.
• Sirken (Chenopodium türleri): Sebze olarak kullanılır.
• Su Kazayağı (Sium sisarum): Sulak alanları sever. Yabani kereviz de denir.
• Su Teresi (Nasturtium officinale): Minik beyaz çiçekleri vardır, suyu sever.
• Şevketi Bostan (Scolymus hispanicus): Sarı çiçekli, dikenli ve tek yıllık bir bitkidir.
• Teke Sakalı  (Scorzonera veya Tragopogon türleri): Beyaz, sarı, pembe çiçekleri vardır.
• Turp Otu (Raphanus raphanistrum): Çiçekleri beyaz ya da çok açık sarıdır. Hardalla aynı ailedendir.
• Yabani Kuşkonmaz (Asparagus acutifolius): Dikenli dalları vardır. Zambakgiller ailesindendir.
• Yabani Pazı  (Beta vulgaris): Yabani pazının sapları kırmızımsıdır. Ispanakgillerden ailesindendir.
• Yabani Sarımsak (Allium türleri): Çiçekleri beyazdan, pembeye değişik renklerdedir. Dallarının kalınlığı değişebilir.

Anadolu’nun çeşitli yerlerinde yetişen bu otlar ile çeşitli yöresel yemekler yapılmakta, sofralar bu otlar ile lezzetlenmektedir.