Bal Çeşitleri

Bal çeşitleri nelerdir? Bal; arıların çiçeklerden ve meyve tomurcuklarından aldıkları nektarı, bal midesi denilen organlarında tutarak yaptıkları bir besindir.

Bal, vücutta bakterilerin üremesini engeller ve hastalıklarla savaşan antioksidanlar içerir. Balı sade bir şekilde tüketmenin yanı sıra, içine taze otlar ekleyerek değişik karışımlar yaratabilirsiniz.

Bal, tadını renginden belli eder. Açık renk ballar tek çiçekten alınmış ballardır. Koyu renkli balların tatları, açık renkli ballara göre daha acıdır.

Açık renk ballar, çeşitli şekillerde satılmaktadır; süzme ballar ve peteğiyle beraber satılan ballar. Sağlığınıza faydaları açısından, koyu renk balları tercih edebilirsiniz. Acımtırak tatları sayesinde, vücudunuzdaki mikropları kısa sürede öldürür. Açık renk ballar ise, daha çok kahvaltı sofralarında kullanıldıkları için, koyu renk ballara göre daha yaygındır.

Hangi çeşit bal tüketmeniz gerektiğine karar verirken, sağlığınızı ve damak zevkinizi göz önünde bulundurun. 

Bal çeşitleri nelerdir? Bal elde ediliş kaynaklarına göre çiçek balı ve salgı balı; elde ediliş şekline göre petekli bal, süzme bal, petekli süzme bal, pres balı, sızma bal, fitre edilmiş bal olarak sınıflandırılır.

Arıların çiçeklerden nektar alarak oluşturdukları ballara çiçek balı denir. Bitkilerin üzerindeki salgılan üretile bala da salgı balı denir. Dünyada üretilen balın büyük bölümü çiçek balıdır.

Bal Çeşitleri

Kestane Balı

Koyu kahve renkli, biraz acı, kestaneye özgü tadı ve kokusu olan bir baldır. Antiseptik özelliğiyle bilinir. Bal arısı kestaneden hem polen hem de nektar salgı toplar. Arılar kestaneden nektar toplarken tozlaşmayı da sağlayarak kestane üretimine katkı da bulunurlar.

B ve C vitaminleri açısından zengindir. Mevsim değişikliklerinde kestane balı tüketilmesi önerilir.

Çam Balı

Ülkemizde daha çok çam balı üretilmektedir. Çam balı, arıların çam ağaçları üzerinde oluşan reçineleri işleyerek elde edilir. Yaygın olarak Ege ve Akdeniz bölgelerinde üretilir. Koyu bulanık kahverengi renkte, keskin bir tadı ve çam ağacına özgü kokusu vardır.

Yayla Balı

Ülkemizin yüksek rakımlı yaylalarında yetişen çiçeklerden yapılır. Keskin bir tadı vardır. Açık kehribar rengindedir.  Kahvaltılarda bolca tüketilmektedir.

Kekik Balı

Ülkemizde özelikle Ankara, Çankırı, Kastamonu, Bolu, Amasya, Trabzon ve Kütahya’nın dağlarında yetişen kekiklerden yapılır. Kekik balı açık altın sarısı renktedir. Kekik balı soğuk algınlığına iyi gelir.

Narenciye Balı

Narenciye Balı Akdeniz yöresine özgü bir baldır. Baharda çiçeklenmeye başlayan meyvelerin kabuklarından yapılır. Narenciye balı kalsiyum, fosfat ve demir açısından zengindir. Narenciye balı açık sarı renklidir. Bol miktarda C vitamini içerir.

İyi Bal Nasıl Olmalı?

Renk ve Görünüş

Balın rengi, elde edildiği kaynağa bağlı olarak genellikle saydamdan başlayıp koyu kırmızıya kadar, sarı, kehribar, kahverengi yeşilimsi ve kırmızımsı renklerde olmaktadır. Ballar renklerine göre su beyazı, ekstra beyaz, ekstra açık amber, koyu renk olarak dört gruba ayrılmaktadır.

Bala renk veren maddeler klorofil, karoten, ksantofil ve bileşimi bilinmeyen sarı ve yeşil rengi meydana getiren bitki pigmentleridir. Balın berraklığı ve şeffaflığı ise içindeki polen ve diğer maddelerin yoğunluğuna bağlıdır. Balın ısıtılması ve uzun süre açıkta tutulması balın rengini değiştirmektedir.

Tat ve Aroma

Her balın kendine has bir tadı vardır. Balın tadı yapısındaki şekerlerin miktarı, türü ve şekerin birbirlerine oranı ile ilgilidir. Balda bulunan glukonik asit ve prolinin tat üzerinde etkisi vardır. Bölgenin baskın bitki türü balın tadını ve lezzetini belirler. Aroma tüketici tercihi açısından önemli bir kriterdir. Genelde keskin ya da yoğun aromaların tüketici tarafından tercih edildiği belirlenmiştir.

Aroma baldaki esterler, aldehitler, ketonlar, alkoller ve serbest asitlerin bulunma durumu ve oranına bağlı olarak değişir. Bu maddeler arasında en geniş yeri alkoller almaktadır. Aroma maddeleri daha çok nektardan gelmektedir. Nektar hangi bitkiden toplanmış ise o bitkinin aroması balda hissedilir. Çok ısıtılan ballar aroma maddelerinin büyük kısmını kaybeder.

Koku

Balın kokusu nektarın alındığı bitki türlerine göre büyük farklılıklar gösterebilmektedir. Balın oluşumu sırasında bitki türlerinin katılımı oranında balın kokusun da yöreden yöreye değişiklikler görülebilmektedir. Özellikle unifloral ballar, balda en yoğun bulunan bitki kaynağı hakkında bilgi vermektedir. Bu nedenle bal, kendisine kaynak teşkil eden bitkilerin tat ve kokusuna sahip olmaktadır. Kendine özgü koku ve tadı belirlenen kolza, yonca, akasya, portakal, lavanta, kestane, ıhlamur vb. ballar vardır. Bunların bir kısmı kültür bitkisi, önemli bir kısmı da yabani çiçeklerdir.

Bala uygulanan işlemler tadını ve kokusunu değiştirebilmektedir. Bu nedenle ısıtma, işleme, depolama gibi uygulamalarda balın kendine has tadı ve kokusunu bozacak yanlış işlemlerden kaçınmak gerekir. Balın kokusu ağza alınıp yenilirken hissedilir. Bal, şiddetli kokan bir maddenin yanında saklanırsa o maddenin yabancı kokusunu da çekebilme özelliğine sahiptir. Genellikle koyu renkli ballar açık renkli ballardan daha keskin kokulu ve daha asitlidir.