Baştan sona bonsai bakımı

Bonsai, birtakım özel yöntemler aracılığıyla ağaçların bodurlaştırılarak saksı içinde bakılması sanatıdır.

Saksı içinde ağaç yetiştirme fikri, ilk olarak Mısır’da doğmuş, ardından Çinliler aynı işlemi yapmaya başlamıştır. Son olarak ise, saksı içinde ağaç yetiştirmek Japonya’ya taşınmış ve bu yöntem, burada bir sanat haline gelmiştir. O nedenledir ki, bonsai Japonca kökenli bir kelimedir. “Bon” tepsi; “sai” ise bitki anlamına gelir.

Bonsai, genel olarak ılıman iklimlerde yetişir. Süpürge, şelale, rüzgâra açık gibi isimlerle anılan farklı şekilleri bulunur. Evlere ve ofislere ayrı bir güzellik getiren bonsai bakımı ise, özen gerektirir. Seçilen saksıya, bitkinin doğal özelliklerine, toprağa ve nemliliğine ayrı ayrı dikkat edilmesi gerekir.

Toprak

Saksı içindeki ağaç, sağlıklı bir gelişim gösterebilmek için toprak üzerinden yeterli miktarda su, besin ve hava almalıdır. Bu nedenle, bonsainin mümkün olduğunca az toprakla çevrelenmesi gerekir. Toprağın kalitesi, ağacın sağlığını doğrudan etkileyecektir. Toprak karışımında kil parçalarının, çakıl ve inorganik toprağın bulunması toprak verimini arttıracaktır.

Sıcaklık

Bonsai bakımında, bitkiyi çok soğuk ya da çok sıcak yerlerde bırakmak zarar görmesine neden olabilir. Oda sıcaklığı, bonsai için ideal olacaktır.

Işık

Bonsai, aydınlık ortamları sever; ancak doğrudan güneş ışığına maruz bırakılmaması gerekir.

Sulama

Sulama, bonsai bakımında dikkat edilmesi gereken en önemli unsurdur.

Toprak iyice kurumadığı takdirde sulama yapılmaması gerekir. Aksi halde fazla su, bonsainin çürümesine neden olacaktır. Toprağın kuruyup kurumadığı, parmağın saksıya batırılması ile anlaşılabilir.

Toprak iyice kuruduğu ve sulama yapılacağı zaman, gövde tamamen suya doymalıdır. Saksı altından su çıkıncaya dek su verme işlemi kesilmemelidir. Kullanılan kap, ölçü ve su miktarı hiçbir zaman değiştirilmemeli, kış aylarında verilecek suyun, oda sıcaklığında olmasına da dikkat edilmelidir.

Bonsainin sulanmasında uygulanabilecek bir yöntem vardır; eğer saksı elle taşınabilecek ağırlıktaysa bitki, su dolu bir kabın içerisine kök boğazına kadar ıslanacak şeklide oturtulur. Hava kabarcıklarının çıkışı bitene kadar da bu kap içerisinde tutulur.

Gübreleme ve ilaçlama

Her daim yeşil kalan bonsailer, azot, fosfor ve potasyum elementlerine ihtiyaç duyar. Bu nedenle, bitkilerin ayda bir defa, içinde bu elementleri barındıran kompoze gübrelerle gübrelenmesi gerekir. Sadece yaz döneminde açan bonsailer ise, fosfora gereksinim duyar.

Hastalıklara ve zararlılara karşı hassas olan bonsainin ilaçlanması ise, uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.

Çoğaltma

Bonsai, kendi kökünden yararlanılarak çoğaltılabilir. Bitkinin kökünde çıkarak, üst kısımlara uzanan ince kısımlar alınır ve başka saksılara dikilir. Böylece, yeni bonsailer oluşturulabilir.

Budama

Bonzainin budama şekilleri 3’e ayrılır. Bunlar: Şekillendirme budaması, bakım budaması ve çimdiklemedir.

Şekillendirme budaması: Ağaç gençken, yalnızca bir defa yapılan ve oldukça sert bir budamadır. Ağaç, temel şeklini bu budama ile alır. Şekillendirme budaması ile ağacın ana dalı bırakılır.

Bakım budaması: Ana dallar üstünde, her yıl veya 2 yılda bir yapılan budamadır. Bakım budaması ile yaprakların boyutları ufak ufak küçültülür.

Çimdikleme: Dalların gelişimini kontrol edebilmek için yeni filizleri koparmaya “ çimdikleme” adı verilir. Hassas olan yeni filizlerin zarar görmemesi için bu işlem, çoğu zaman parmaklarla yapılır.

Bonsai bakımı, sabır ve bilgi ister. Eğer doğru yöntemler ile bu bakım gerçekleştirilirse, ortalama 3 yıl içinde istenilen formda bir bonsai elde edilir.