Besin Etiketi Nasıl Okunur?
Besin etiketi okumayı bilmek her bilinçli tüketicinin bilmesi gerekenlerin başında gelir. Besinlerin içeriğini bilmek önemli. Besin etiketi nasıl okunur?
Türk gıda kodeksine göre gıda maddelerin etiketlerinde “gıda maddesinin adı, İçindekiler, net miktarı, üretici ve paketleyici firmanın adı, tescilli markası, adresi ve üretildiği yer, son tüketim tarihi, parti numarası ve / veya seri numarası, üretim izin tarihi ve sayısı, sicil numarası veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve sayısı, orijin ülke, gerektiğinde kullanım bilgisi ve/veya muhafaza şartları, hacmen %1.2’den fazla alkol içeren içeceklerde alkol miktarı” yer almalıdır.
Doğru beslenmenin yolu doğru besinlerden geçiyor. Besin etiketleri de satın alınan ürünün içeriğine dair bilgi veriyor. Dolayısıyla bir ürünü alırken bilinçli seçim yapabilmek için besin etiketini dikkatlice okumalıyız.
Besin Etiketinde Neler Yer Alır?
Yağsız et: 90 gram ağırlığında etin içerisinde 10 gramdan daha az yağ ve 95 miligram kolesterol olduğunu gösterir.
Ekstra yağsız et: 90 gram ağırlığındaki etin içerisinde 5 gramdan daha az yağ ve 95 miligram kolesterol olduğunu gösterir.
Light: Light ürünler, en az %25 daha az enerji veya %50 daha az yağ içermektedir. Hiçbir light ürün 0 kalorili değildir.
Azaltılmış: Paketin üzerinde yer alan “ enerjisi azaltılmış” ibaresi, kendine benzer üretilmiş besinlere göre %25 oranında daha az enerji, yağ veya kolesterol içerdiğini ifade eder.
Zenginleştirilmiş: Tüketicinin sağlığı gözetilerek, çeşitli besin öğelerinin besine üretim sırasında eklendiğini ifade eder. C vitaminince zenginleştirilmiş meyve suları, iyotlu tuz bu kapsamdadır.
Taze ürün: Besin çiğ olarak ve herhangi bir işleme tabi tutulmadan satılıyorsa bu ibareye sahiptir.
Taze dondurulmuş ürün: Taze iken hızla dondurulmuş olan besinlerin üzerinde yer alan etikettir.
Homojenize süt: Yağı ayrılmış olan sütün, pürüzsüz ve berrak yapıda olduğunu anlatan etikettir.
Pastörize: Süt ve yumurta gibi besinlerde vücuda faydalı olmayan tüm bakterilerin, yüksek ısıda kısa süre ısıtılıp hızla soğutulması ile yok edildiğini ifade eder.
UHT: Uzun ömürlü süt üretim teknolojisinde, süt çok kısa bir süre yüksek ısıya tabi tutularak içindeki tüm mikroorganizmalardan arındırılır. UHT ürünleri açılmadan, oda sıcaklığında 3 ay kadar saklanabilir. Açıldıktan sonra ise 2 gün içinde tüketilmelidir.
Gluten İçerir – İçermez: Gluten çölyak hastalarının barsaklarındaki hasar ve emilim bozukluğundan ötürü sindirilemeyen bir protein kompleksidir . Çölyak hastaları glutensiz besinleri tüketebilir .
Fenilalanin İçerir – İçermez: Fenilalanin, fenilktonüri hastalarında metabolize edilemeyen bir aminoasittir . Fenilketonüri hastaları fenilalanin içermeyen besinleri tüketebilir .
Aspartam İçerir – İçermez: Aspartam vücutta yıkıldığında fenilalanin oluşturur .Dolayısıyla fenilketonüri hastalarının aspartam kullanmamaları gerekir .
Ürünleri Satın Alırken Nelere Dikkat Etmeli?
Üretim izni ya da ithalat iznine dikkat edilmeli: Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı’nca verilen üretim izni tarih ve numarasının, ürün ithal edilmiş ise Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın ithalat izin tarih ve numarasının etikette yazıyor olmasına dikkat edilmelidir.
Son tüketim tarihini kontrol edilmeli: Raf ömrü bitmiş, son tüketim tarihi geçmiş ürünler alınmamalı ve tarihi geçen ürünler için satıcı uyarılmalıdır.
Muhafaza şartları kontrol edilmeli: Etiket üzerindeki uyarılara dikkat edilmeli ve etiket üzerinde yazılı olan her gıdanın kendine uygun muhafaza şartlarını (ısı, ışık, nem vb ) taşıyıp, satışa sunulduğu kontrol edilmelidir.
Ürünün satıldığı rafların sıcaklığına dikkat edilmeli: Özellikle et, süt, süt ürünleri gibi bozulabilir besinlerin, dondurulmuş ürünlerin ve düşük asitli gıdaların uygun sıcaklıklarda sunulmasına ve soğuk zincirin kırılmamasına dikkat edilmelidir.
Ambalaj kontrol edilmeli: Ambalajı bozulmuş, bombaj yapmış, şişmiş, delinmiş, sızıntı yapmış, çöküntüye uğramış ambalajlı ve kenarı paslanmış kutu konserve gıdalar kesinlikle alınmamalıdır. Orijinal ambalajlı ürünler tercih edilmelidir.
