Bitki Besini Ne İşe Yarar?

Bitki besini ne işe yarıyor? Bitkiler sağlıklı gelişim için çeşitli besin maddelerine ihtiyaç duyuyor. Fosfor, azot ve potasyum bitkilerin ihtiyaç duyduğu başlıca bitki besin maddeleri. Magnezyum, kalsiyum, kükürt, demir, çinko ve bakır ise yardımcı elementleri oluşturuyor.

Bitkilerin ihtiyaç duyduğu besin maddelerine, kısaca gübre deniyor. Bitkiye, türüne uygun miktarda besin maddesi takviyesi yapmak, gübrelemede dikkat edilmesi gereken ilk unsurdur. Verilen az besin maddesi, bitki gelişimine olumlu yönde etki etmeyeceği gibi, fazlası da zarar verir.

Bitkiler için azotlu gübreleme ihmal edilmemesi gereken bir konudur. Azot bakımından yetersiz kalan bir bitkinin, büyüme hızı yavaşlar ve bitki küçük kalır.  Azot fazlalığa da çiçeklenmeyi geciktiren bir nedendir. Azotlu gübreleme, ilkbahar ve sonbahar mevsimleri arasında yapılmalıdır.

Fosfor, bitkinin kök gelişimini düzenler. Fosfor bakımından yetersiz kalan bir bitkinin çiçek, meyve ve tohumları zarar görür.  Fazla miktarda fosforlu gübre, demir ve çinko gibi elementlerin yok olmasına sebep olur.

Ürününün kalitesini arttıran potasyum, yaprakların buruşmasını, dökülmesini ve kurumasını engeller. Potasyum, su dengesini düzenler. Potasyum açısından yetersiz kalan bitkinin, susuzluğa karşı direnci düşer.

Gübrenin Yararları

Bahçenizde ve balkonunuzda yetiştirdiğiniz bitkilerin sağlıklı gelişim gösterebilmesi için belirli aralıklarla gübrelenmesi gerekir. Belirli aralıklarla uygulanan gübreleme işleminin bitkilere yararı:

• Toprağın suya ihtiyacı olduğu kadar havaya da ihtiyacı vardır. Bitkilere uygulanan gübreleme işleminde toprak alt üst edilir. Bu da toprağın hava almasını sağlar.
• Gübre içinde bulunan besin elementleri bitkilerin gereksinim duyduğu besin ihtiyacını karşılar. Ayrıca suyun bitkiler tarafından kolay emilmesini sağlar.
• Toprak gübreleme işlemi ile daha geçirgen bir hal alır.
• Gübrelenen toprağın su tutma kapasitesi artar.
• Gübre ve gübreleme işlemi, bitki ve mikro organizmaların yaşamları için uygun ortam sağlar.

Bitki besini olarak kullanılan başlıca elementleri inceleyelim.

Azot Eksiliği ve Fazlalığı

Toprağı oluşturan materyalde bulunan azot miktarı, oldukça düşüktür. Oysa bitki, yeni hücre oluşumu ile sürgün ve yaprak gelişimini sağlayan, azota ihtiyaç duyar. Bu nedenle, bitkiler için azotlu gübreleme ihmal edilmemesi gereken bir konudur.

Azot bakımından yetersiz kalan bir bitkinin, büyüme hızı yavaşlar ve bitki küçük kalır. Bunun dışında, yaprakları zamanından önce dökülür ve kökleri zayıflar. Bu problemi yaşayan bitkinin yaprakları soluk bir renkte olur. Bitkinin yaprakları, yaşlı yapraklardan başlayarak kısa bir zaman dilimi içerisinde sararır. Azot fazlalığı, çiçeklenmeyi geciktiren bir nedendir. Bu durumda bitkinin genel görüntüsü iyi olur, ancak alınacak ürün miktarı azalır.

Azotlu gübreleme, bitkilerin gelişme dönemi olan ilkbahar ve sonbahar mevsimleri arasında yapılmalıdır.

Fosfor Eksikliği ve Fazlalığı

Bitkilerde enerji aktarımı yapan fosfor, besin maddeleri arasında önemli bir konuma sahiptir. Fosfor, bitkinin kök gelişimini düzenler. Aynı zamanda, çiçeklerin uzun süre devam etmesini, renk pigmentinin oluşumunu sağlar.

Fosfor bakımından yetersiz kalan bir bitkinin çiçek, meyve ve tohumları zarar görür. Büyüme geriliği baş gösterir, meyvenin kalitesi düşer ve çiçeklenme azalır. Bünyesinde yeterli miktarda fosfor bulunmayan bir bitkinin yaprakları, olması gerekenden daha koyudur. Bu belirti, öncelikle yaşlı yapraklarda görülür. Fazla miktarda fosforlu gübre, demir ve çinko gibi elementlerin yok olmasına sebebiyet verir. Dolayısıyla bitki, bu elementler bakımından zayıf kalacak ve ortaya başka problemler çıkacaktır.

Fosforlu gübrelemenin, çiçekli bitkilerde çiçeklenme zamanı başladığında yapılmasında fayda vardır.

Potasyum Eksikliği ve Fazlalığı

Besin maddeleri arasında yer alan en önemli elementlerden sonuncusu, potasyumdur. Ürününün kalitesini arttıran potasyum, yaprakların buruşmasını, dökülmesini ve kurumasını engeller. Meyvenin renk ve tadını olumlu yönde etkilerken; su dengesini düzenler. Bitkinin hastalıklara karşı dayanıklılığını arttır.

Potasyum, su dengesini düzenlediği için bu besin kaynağınca yetersiz kalan bitkinin, susuzluğa karşı direnci düşer. Bitkinin büyümesi yavaşlar. Potasyum eksikliği, ilk belirtilerini yaprak uçlarında verir. Bu uçlar sararır ve zaman içerisinde de kahverengi bir hal alır. Bir süre sonra kuruyan yaprak, yavaş yavaş dökülmeye başlar.

Bitki vejetasyonunun (tohumdan gelişen bir bitkinin, tekrar tohum vermesine kadar geçen dönemdir) sonuna gelindiği dönemde kullanılmalıdır.

Bitkilerin gelişimi, bu besin maddeleriyle desteklendiği sürece daha sağlıklı gerçekleşecektir. Ancak, besin maddelerinin miktarı ve verilmesi gereken dönemlere dikkat etmekte fayda vardır. Aksi halde, sağlıklı olması istenilen bir bitki kısa zaman içerisinde ölebilir.

Ev yapımı bitki besini için sayfamızı inceleyebilirsiniz.