Bitki Sıcağa Dayanıklılık Haritası
Bitki üretiminde düşük sıcaklıklar kadar yüksek sıcaklıklar da önemli bir çevre faktörüdür.
Bitki üretiminde düşük sıcaklıklar kadar yüksek sıcaklıklar da önemli bir çevre faktörüdür.
Bitkilerin büyüme döneminde sıcaklık olması gerekenden fazla olduğunda fotosentez ve solunum dengesi bozulduğundan bitkilerde büyüme yavaşlar. Bu dönemde sıcaklık artışı sürerse, bitkinin gelişi yavaşlar ve sıcaklık artışına bağlı olarak gelişim durur. Devamlı su kaybetmesi bitkinin zamanla ölümüne sebep olur.
Bitki sıcağa dayanıklılık haritası ilk olarak 1997 yılında Amerikan Bahçecilik Derneği (American Horticultural Society) tarafından ) tarafından bugünkü haliyle hazırlanmış ve bu harita dünyada da benimsenerek ülkelere uyarlanmıştır.
Bitki sıcağa dayanıklılık haritası, maksimum hava sıcaklığının 30°C’nin üzerinde olduğu gün sayısının uzun yıllar ortalaması ile oluşturulmuştur. Harita 12 farklı bölgeden oluşmaktadır. 1. bölge 30°C’nin üzerindeki yıllık ortalama gün sayısının 1’den az olduğu soğuk bölgeyi, 12. bölge 30°C’nin üzerindeki yıllık ortalama gün sayısının 210’dan fazla olduğu en sıcak bölgeyi göstermektedir.
Haritanın Kullanılması
“Bitki soğuğa dayanıklılık bölge değeri olarak bitki ansiklopedilerinde veya bitki kartlarında genellikle bitkinin dayandığı alt sınır yazılır. Örneğin huş ağacı (Bedula pendula) için soğuğa dayanıklılık bölgesi 3 (hardiness zone 3) olarak gösterilir. Bunun anlamı, huş ağacının bölge 3 ve daha üst bölgelerde yaşayabileceği, bu bölgelerdeki kış şartlarında hayatını sürdürebileceği ve bu bölgelerdeki düşük sıcaklıklara dayanabileceğidir. Bu bölgeden daha soğuk yerlerde (örneğin zone 1–2) huş ağacı düşük sıcaklıklardan etkilenebilir veya ölebilir.
Bitki soğuğa ve sıcağa dayanıklılık bölge değeri bazı kaynaklarda iki bölge aralığı şeklinde gösterilmektedir. Örneğin yurtdışında yetişen Japon takımyıldızı (Pieris japonica- Mountain Fire) süs bitkisini yetiştirmek isteyen bir kişi öncelikle bitkinin tanıtım kartını incelemelidir (Şekil 2). Eğer bitkinin soğuğa ve sıcağa dayanıklılık değerleri yetiştirmek istediği bölgeye uyumlu ise, yetiştirmeye karar vermelidir.
Japon takımyıldızı bitkisinin soğuğa dayanıklılık bölgesi 6–8 (Hardiness Zone 6-8), sıcağa dayanıklılık bölgesi 6-9 (Heat Zone 6-9) olarak verilmektedir. Bunun anlamı, Japon takımyıldızı bitkisi, soğuğa dayanıklılık yönünden 6. ve 8. bölgeler ile arasındaki bölgelerde (Kayseri, Balıkesir gibi), sıcağa dayanıklılık yönünden ise 6. ve 9. bölgeler ve arasındaki bölgelerde (Batman, Diyarbakır gibi) yetiştirilebilecektir. Bunların dışındaki daha sıcak ve daha soğuk bölgelerde (Ağrı, Ardahan, Ceylanpınar gibi) yetiştirilemeyecektir.”
