Çamaşır Kolası Nasıl Yapılır?

Çamaşır kolası nasıl yapılır? Kaç çeşit kola vardır? Evde kola nası hazırlanır? Çamaşır kolalarken nelere dikkat etmek gerekir?

Kola Nedir?

Kola, birçok bitkinin dokularında; buğday, pirinç, arpa, mısır ve benzeri gibi tanlerin bileşiminde bulunan bir cinsnişastadır. Saydığımız bütün bu kolalar içinde en iyisi pirinçten alınandır. Rengi daha az beyaz olduğu gibi kolalanan çamaşıra da özel bir parlaklık ve yenilik verir.

Kola, pişmiş ve çiğ olmak üzere iki şekilde hazırlanır. Çocuk elbiseleri, sofra çamaşırları, beyaz iç eteklikleri, tül perdeler ve benzeri eşyalar pişmiş kolaya batırılır. Bu çamaşırlar için kola miktarı litre su başına isteğe göre 10, 20, 30, 40 gramdır. Islak çamaşır kolalanmak istenirse kola miktarını 1,5 – 2 misli almak gerekir.

Kola Çeşitleri

Hayvansal ve bitkisel kolalara ile yapay kolalar olmak üzere birkaç çeşit çamaşır kolası vardır. Fakat en çok kullanılan kola çeşitleri şunlardır.

Pirinç kolası: Beyaz patiska, keten, pamuklu kumaşlarda uygulanan kola türüdür. Bu kola çamaşırlara iki şekilde uygulanır. Özellikle yatak takımlarında, sofra takımlarında ve beyaz dantel örtülere uygulanır.

Yapay kola: Piyasada hazır olarak şişelerde satılan ve her renk kumaşta rahatlıkla uygulanan kola türüdür. Özellikle sentetik kumaşlarda (perdeler, tüller, polyester örtüler vb) başarıyla uygulanır. Kolalama kurutma aşamasından sonra ütülemeden önce yapılan bir işlemdir.  

Kolanın Kullanım Özellikleri

Pirinç kolası: Kumaşa yumuşak ve dökümlü bir hava verilmek isteniyorsa sıcak su ile hazırlanır. Sert bir görüntü verilmek isteniyorsa soğuk su ile hazırlanmış kola kullanılır. Kola her iki şekilde de ölçülerde de belirtildiği gibi beş kaşık pirinç kolası on kaşık suda ezilir, sonra yaklaşık 1,3 – 1,5 litre su üzerine dökülerek çoğaltılır. Bu karışım birkaç kez kullanılabilir.

Yapay kola: Bu kolanın özelliği soğuk ve sıcak suda aynı etkiyi göstermesidir. Aynı zamanda bir veya birkaç yıkamayla kola etkisini yitirmemektedir. Kumaşın sert ve yumuşak görüntülü olması kolanın sudaki oranına bağlıdır. Miktar az ise yumuşak çok ise sert bir görünüm verir. Ölçülerde de belirtildiği gibi beş kaşık yapay çamaşır kolası on kaşık suda ezilir, sonra yaklaşık 1,3 – 1,5 litre su üzerine dökülerek çoğaltılır.

Kola Yapılacak Kumaş Özellikleri

Pirinç Kolası: Beyaz patiska, keten, pamuklu kumaşlarda uygulanan kola türüdür. Bu kola çamaşırlara iki şekilde uygulanır. Özellikle yatak takımlarında, sofra takımlarında ve beyaz dantel örtülere uygulanır.

Yapay Kola: Özellikle sentetik kumaşlarda (perdeler, tüller, polyester örtüler vb) başarıyla uygulanır.

Pişmiş Kola Nasıl Hazırlanır?

İstek ve eşyannın cinsine göre önce kullanılacak kola miktarı kararlaştırılır. Kolalanacak parçalar ne kadar suda ıslanacaksa o kadar litre su alınır. Buna göre su miktarı hesaplanır. Örneğin 6 peçetenin ıslanması için 2 litre su lazımdır. Peçete kolasında 1 litre su için 20 gram kola gerekir. Bu durumda iki litre su için 40 gram kola kullanmak gerekir.

Uygulama

2 litre suyun yaklaşık olarak yarım litresi alınır ve içinde 40 gram çamaşır kolası eritilir. Diğer tarafta içine iki kahve kaşığı sabun rendesi atılarakkaynatılmış olan sıcak su ılıklaşınca azar azar ve karıştıra karıştıra kolalı suyun içine katılır. Hepsi birden ateş üstünde hafif gri bir renk oluşuncaya ve sulu bir şrup kıvamını buluncaya kadar kaynatılır, ateşten alınır, sıcaklığı el sokulacak bir hale gelince, temiz ve kuru peçeteler içine konularak kolalanır. İyice sıkılarak temiz ütü masası üstüne yayılır. Ütülenir, düzgünce katlanır. Kola yapılacağı zaman masa örtüsü, ütü ve benzeri araçlar çok temiz olmalıdır. Ütü temiz bir bez üzerinde denenmeden kolalı eşyaya sürülmemelidir.

Pirinç Kolası Nasıl Hazırlanır?

50 gram pirinç bir litre suda kaynatılır, pişmiş pirinç süzülerek elde edilen kola ince çamaşırları aprelemekte kullanılır.

Nişasta Kolası Nasıl Hazırlanır?

Nişasta kolası müslin, dantel gibi ince kumaşlara yapılır. Pişmiş kola gibi kullanılır. Bir litre suya 25 gram nişasta konur, önce soğukken karıştırılır. Sonra ısıtılır. Bu şekilde güzel bir kola elde edilir.

Patates Kolası Nasıl Hazırlanır?

Krem ve beyaz renkteki çözmelerle, margizetler, ipekliler temizlendikten sonra hafif patates kolası patates kolası yapılacak olursa eşyalar adeta yeni gibi olur.

4 – 5 tane çiğ patates alınr, kabukları soyulur, rendelenir. 3- 4 litre soğuk suya karıştırılır, bir süre bırakılır, süzülür. Kolalanacak giysinin bir ucu bu suya sokulur, nemli hale geldikten sonra ütülenir. Eğer çok sert olmuşsa istenilen yumuşaklık elde edilinceye kadar su katılır. Kumaşa güzel bir sertlik veren bu madde patatesin nişastasıdır.

Sıvı Sentetik Kolaların Uygulanması

• Kola maddesini bir küvete boşaltın.
• Yıkanmış eşyayı nemliyken bu suya yatırın.
• Kolayı emmesi için eşyayı birkaç kez alt üst edin.
• Eşyayı sıkarak çıkarın, silkeleyin ve kurutun.
• Tersinden ılık ütü ile ütüleyiniz.

Sprey Kolaların Uygulanması

• Eşyanın kolalanacak bölümlerini temiz bir örtü üzerine yayın.
• Sprey şişesini sallayın.
• Kolayı kolalanacak yüzeye püskürtün.
• Kola, kumaş tarafından emildikten sonra eşyayı tersinden ütüleyin.
•  Sprey kolalar koyu renkli kumaşlarda kullanılmamalıdır.

Kolalı çamaşırlar hem geç kirlenir, hem de göze hoş görünür.

Gömlek Nasıl Kolalanır?

Beyaz ve Renkli Poplin Gömlek Temizliği

Poplin gömlekler beyaz ve renkli çamaşırlar gibi yıkanırlar. Islatılmadan evvel ceplerinin boşaltılıp fırçalanması unutulmamalıdır. Renklerinin güzel olması için iyi cins sabunla yıkanması gereklidir. Bir defa sabun, ikincisinde deterjanla yıkamak renkleri bozar. Daima aynı malzeme kullanılmalıdır.

Kolalı ve Kirli Yakalar

Yaka ve manşetteki koyu çizgi halindeki kir ve kolanın çıkarılması için gömlek diastaslı su içinde (1 lt su, 2 gram diastas) ıslatılır. Diastas kolayı eritir. Kirler de kola ile birlikte suya çıkar. Gömlek sıcak su içinde yumuşak bir fırça ile fırçalanarak 1-2 su yıkanır. Ters tarafından askıya geçirilerek kurutulur.

Kolanın Hazırlanması

• 75 gram kola
• 20 gram boraks
• 1 litre su
• Bir tutam rendelenmiş sabun

Kola, ağzı geniş bir kap içinde (yukarıdaki kola çeşitlerinden biri) hazırlanır. Gömleğin manşeti sol ele alınır. Kolaya batırılır. Sağ elle itilenerek kolanın gömleğe geçmesi sağlanır. Sıkılır. Tekrar batırılıp tekrar çitilenir. İşlem üç defa tekrarlandıktan sonra iyice sıkılır. İkinci manşet ve yaka daaynı şekilde kolalanır. İnce bir bez arasında suyu alınır.

Nemlendirme

Gömleğin arka tarafı üste olmak üzere masaya yayılır. Üzerine su serpilir, aynı şekilde ön tarafı da ıslatılır. Kollar önde çapraz olarakbirleştirilip ılsatılır. Yaka ve etek ucu ortaya doğru getirilerek su serpilir, sonra rulo şeklinde sıkıca sarılır. Çabuk nemlenmesi için plastik bir örtü, yoksa kalın bir bez içine konur. 10-20 dakika bekletilir. Çiğ kola ütülenmeden önce bir müddet bekletilirse daha iyi olur.  

Gömlek Ütüsü

Yaka: Eğer üzerinizde ceket varsa, gömlek yakası göze ilk çarpan yer olacaktır. Yakayı açarak ütü masasına yerleştirin. Daha sonra yakanın alt bölümünden başlayıp uçlarına doğru ütüleyin. Gömleğin ütüsü bittikten sonra, son olarak tekrar yakayı ütüleyin.

Kol: Gömleğin kollarını manşetten başlayıp, yukarı doğru ütüleyin. Daha sonra arka tarafını çevirip aynı işlemi uygulayın.

Manşet: Gömleğin kollarını ütüledikten sonra, manşet kısmının önce iç, sonra dış bölümünü ütüleyin.

Beden: Beden kısmı gömleğin en çok buruşan yeridir. Gömleğin bedenini iç kısmından başlayarak ütüleyebilirsiniz. Daha sonra arka kısmına da ütü vurmanız gerekir.

Omuz: Gömleğin en zor ütülenen yeridir. Kolaylaştırmak için gömleğin omuz kısmını ütü masasının dar yerine geçirin ve öyle ütüleyin. Böylece düzleşen omuz kısmını kolaylıkla ütüleyebilirsiniz.

Kaynaklar:

• Yeni Ev İdaresi IV – Süheyla Arel
• Ev İdaresi – Leman Subaşı
• Çamaşırları Yıkama – MEB