Çılgın Sebzeler

Sebzeler, beslenmemizin büyük bir alanını oluştur. Faydalı olabilmeleri içinse saklama ve pişirme koşullarını iyi biliyor olmanız gerek.

Sebzeler, beslenmemizin büyük bir alanını oluştur. Faydalı olabilmeleri içinse saklama ve pişirme koşullarını iyi biliyor olmanız gerek.

Ama öncelikle bazı sebzelerin ne gibi faydalar sağladığını bilmekte fayda var.

Salatalık: Kanı temizler ve iyi bir idrar söktürücüdür. İdrarla birlikte vücuttaki üre asidi ve ürat tuzlarını eritip dışarı atar. Cildin taze ve pürüzsüz olmasına yardım eder.

Sarımsak: Evet kokusu berbat olabilir. Ama bu küçük beyaz ve kokulu şey, harika özelliklere sahiptir. Tansiyonu düşürür, kan pıhtılaşmasını azaltır, bağışıklık sistemini güçlendirir. Üstelik sarımsaktaki “allicin” denilen bir maddenin, sadece kendi özgü kokusunu vermekte kalmaz, bakteri gelişimini önler ve vücuttaki mantarı ve maya oluşumunu yok eder. Şimdilik bunları yazdık ama inanın bu çılgın sebzenin yararlarını saymakla bitmez.

Havuç: Gözlerinizin bir kartal kadar iyi ve keskin olmasını ister misiniz? Bu turuncu vücut, gözlerin sıhhatini korumak için birebir. Hele de gözlerimizin sürekli bilgisayara baktığını düşünürsek günde bir tane yemenin faydalarına siz bile şaşıracaksınız. Vücuttaki üre asidi, ürat tuzları, benzeri yorgunluk maddelerini, diğer zehirleri idrarla dışarı atan havuç, kan yapıcı özelliğe de sahiptir. Eğer kansızsanız; günde üç öğün bir çay bardağı havuç suyu için. Suyunu çıkaramazsınız iyice çiğneyerek yiyebilirsiniz.

Fasulye: Pankreas bezesini, böbrekleri, karaciğeri ve kalbi kuvvetlendirir.

Bezelye: Kan kanserine karşı koruyucu etkisi bulunuyor. Gıda değeri bakımından fasulyeden daha üstün olduğu biliniyor.

Patlıcan: Kalp çarpıntısına iyi geliyor. Vücuttaki fazla suyu dışarı atıyor ve kilo verdiriyor. Şeker hastalarının, patlıcan salatasından çok fayda gördüğü biliniyor. Kansızlığa iyi geliyor, kalbe sükunet veriyor.

Brokoli: Tam bir kanser düşmanıdır. Yemek borusu, mide ve bağırsak kanserleri tehlikesini en aza indiriyor. Mineral ve demir eksikliğini gideren brokoli, havuç ve elma suyu karışımı ile içebilirsiniz.

Sebzeleri Pişirirken

Sebzeyi pişirirken suyun az ve kaynar olmasına dikkat edin ve rengini koruması için limon suyu ilave edin. Pişme suyuna atılan bir miktar tuz da C vitamini kaybını önler. Tencerenin kapağını sık açmayın. Çünkü bu, sebzelerin pişmesini geciktirebileceği gibi vitamin kaybını da neden olur. Pişirme suyuna ekleme yapmak gerekirse, sıcak su koyun.

Enginar ve karnabahar, karaciğerimizin dostudur. Zaman zaman çiğ olarak çiğneyip suyunu yutmakta büyük yararı vardır. Pişirildikçe bu iki bitki de bu özelliğini yitirir.

Soğan, karnabahar, lahana gibi keskin kokulu yiyeceklerin kokularının yemeğe sinmesinden şikayetçiyseniz, bu sebzeleri pişirirken tencerenin kapağını aralık tutun. Kapağı açık tutularak pişirilmesi gereken diğer yemek türleriyse yeşil sebzeli yemeklerin kullanıldığı sebzelerdir. Böylece buharın dışarı çıkması sağlanacak e sebzeleriniz renklerini kaybetmeyecektir.

Bütün sebzelere biraz karbonat ekleyerek pişme süresini azaltabilirsiniz. Tuzunu asla pişirirken koymayın, sertleştirir. Tuzu, en son anda ilave edin.

Sebze pişirirken yemeğe ekleyeceğiniz su sıcak olmalıdır. Yemeğinizi daha lezzetli olacaktır.

Pişirdiğinizde sebzelerin yeşil rengini daha az kaybetmeleri için, önce bol buzlu suda bekleterek, klorofilin sabitleşmesini sağlayın.

Garnitür olarak hazırlanan sebzeler kaynayan pişirme suyuna atılıp 4-5 dakika pişirildikten sonra margarinle hafifçe çevrilmeli.

Sebzeler haşlanarak kullanılacaksa, haşlama suyuna eklenecek bir miktar sirke, sebzelerin renginin korunmasını sağlayacaktır.

Sebze yemeği yaparken sebzeleri fazla mı haşladınız? Böyle bir durumda sebzeleri çöpe atmak yerine garnitür olarak kullanabilirsiniz. Nasıl mı? Gereğinden fazla haşlanmış sebzeleri robottan geçirip püre haline getirin ve içine bir miktar krema ilave edin. Sebze püresi halinde servis yapın.

Sebzeleri Soyarken

Yemek hazırlarken inatçı sebzeleri soymanızı kolaylaştıracak bazı ipuçları:

• Badem kabuklarını kolayca soymak için bir süre suda bekletin.
•  Sucuğu kolay soymak için önce sivri bir bıçakla boydan boya çizin, sonra da ıslatıp sıktığınız bir bezle silin.
• Domatesi soymak için önce kaynar suya batırıp çıkarın.
• Sarımsakları soymak için, diş diş ayırıp, bir süre suda bekletin. Parmaklarınızın arasında sıktığınızda, kolayca çıktığını göreceksiniz.

İnatçı malzemeleri daha kolay soyabilmek için genellikle kabuklarını yumuşatmak gerekir. Bu öneriler ile mutfakta malzemeleri soyarken zorlanmayacaksınız.

Sebzeler Hakkında Pratik Bilgiler

• Brokoli çok dayanıklı sebze değildir. Alırken lekesiz, canlı ve yeşil olanını seçin ve kısa zamanda tüketin.
• Taze fasulye alırken fasulyelerden bir tanesini kırmadan almayın. “çat” diye kırılmıyor, esniyorsa almaktan vazgeçin. Aynı şey enginar için de geçerlidir. Enginarın taç yaprağını kırmayı deneyin.
• Meyve ve sebzelerin daha hızlı olgunlaşmasını istiyorsanız, birkaç gün kahverengi bir kağıt torbada deneyin.
• Eğer sebzelerinizi haşlayacaksanız ve renklerin de kaybolmasını istemiyorsanız, haşlama suyuna bir miktar sirke ekleyin.
• Sebze ve meyvelerinizi yıkamadan kullanmayın. Onları mikrop ve pisliklerden bol suyla arındırın. Ancak çok uzun süre suda bekleyen sebze ve meyvelerin vitaminlerinin suya geçeceğini unutmayın. Yeşil sebzelerinizi önce yıkayın sonra doğrayın. Böylece vitamin kaybını asgariye indirmiş olursunuz. Bıçak kullanmayarak vitamin kaybını daha da düşürmek mümkündür.
• C vitamini ısı ile çok çabuk kaybolur. Bunun için C vitamini içeren sebze ve meyveleri fazla bekletmeden taze olarak tüketin.
• Ispanak, yeşil salata gibi yiyecek maddelerini çok iyi yüklüyorsunuz. Ancak, yıkamakla yetinmeyip, suya biraz da tuz atarsanız, bunları içindeki böceklerin derhal kendilerini dışarı atmalarını sağlamış oluruz.
• Kabuklu sebze ve meyve vitaminlerinin en çok kabuklarında olduğunu duymuşsunuzdur. Güneşi en fazla alan yeri en vitaminli yeridir. Kabuktan iç tarafa doğru gidildikçe vitamin oranı düşer. Bu yüzden sebze ve meyveleri soymadan veya en azından çok ince soyarak kullanın. Yeşil yapraklı sebzelerde bu durumu göz önüne alarak, en dıştaki yaprakları gayret gösterin.
• Kereviz pişirirken kokusunu almak için içine biraz lahana turşusu koyun. Turşu kerevizin kokusunu alacaktır.
• Kök ve yaprakları beraber yenilen sebzeler pişirilirken önce kökleri ince ince doğranıp tencere konulmalı. Yaprakları ise daha sonra ilave edilmeli. Böylece besin değerleri kaybolmayacaktır.
• Lahana ve karnabahar pişirirken çıkan kokuyu önlemek istiyorsanız tencerenin kapağına bir dilim ekmek koyun.
• Pişirdiğiniz sebzelerin renklerini kaybetmesi için bir kesme şeker ya da limon suyu koyun.
• Satın alınıp buzdolabında saklana yeşil sebzeler bir süre sonra canlılıklarını yitirirler. Tekrar canlı hale getirmek için ise, yıkanıp 10-15 dakika kadar 2 litrelik suya katılmış 1 kaşık limon suyunda bekletilmesi yeterli olacaktır.
• Tazeliği gitmiş pörsümüş yeşillikleri canlandırmak için, iki kaşık limon suyu karıştırılmış buzlu su dolu kabın içine koyun 1 saat buzdolabında bekletin.
• Uzun süre bıraktığınız kıvırcık salatalar buzdolabında bile olsa gevşeyip pörsüyebilirler. Böyle bir durumda bir kabın içene koyacağınız suya limon doğrayarak salataları bir gece bunun içinde bırakın, hemen dipdiri olurlar.
• Sebzelerini haşlarken vitamin değerlerinin kaybolmaması için suyu sebzelerin üzerine bir parmak çıkacak şekilde koyun.
• Taze fasulyenin kılçıklarını haşladıktan sonra keserseniz vitamin değerinin kaybolmasını önlemiş olursunuz.
• Yaptığınız kızartmanın çok daha başarılı olmasını istiyorsanız, kızartacağınız sebzeleri 1-2 saat önceden buzdolabından çıkarın. Yağ iyice kızmadan sakın sebzeleri atmayın. Kızartma tenceresini çok fazla doldurmayın. Kızartmaları delikli kepçe ile çıkarın.
• Özellikler yaz ayarlında sebzeleri kurutup bunları daha sonra yemeklerde kullanmak için teneke kutuların içinde kullanmak gerekir. Kurumuş sebzeleri tenekede saklarken altına gazete kağıdı serin. Bu şekilde hem rutubet almasını önlemiş, hem de sebzelerin renklerini muhafaza etmiş olursunuz.
• Küçük doğrayacak olursanız, çabuk pişmelerini sağlayacağınız gibi, tadı da daha güzel yemeğin ve bunlardan da önemlisi, sebzenin vitamin kaybı önlenir.
• Sebzeleriniz kimi zaman çok bekletmeden buruşurlar, böyle bir durumla karşılaşırsak, içine sirke ve şeker attığınız suda bırakın. İlk tazeliklerine kavuşurlar.
• Sebzelerin protein miktarı düşüktür. Bu nedenle sebzelere yumurta kırılması protein, vitamin ve mineral açısından dengeli karışımların oluşmasını sağlar.
• Soğan, sarımsak, karnabahar ve lahana gibi içinde keskin koku veren kükürtlü maddeler bulunan sebzeleri pişirirken kokuyu önlemek için içine çok az miktarda sirke damlatın.
• Dereotu ve maydanozu taptaze saklamak istiyorsanız önce yıkayın ve güzelce süzün. Kuruduktan sonra plastik bir kap içine koyup buzdolabına kaldırın. İhtiyacınız oldukça kullanın. Unutmayın, kuruduktan sonra iyice kurumaları şart, aksi halde dolapta çürüyebilirler.

Taze Otlar Nasıl Saklanır?

Taze otları ince ince kıyıldıktan sonra porsiyon halinde folyoya sarılıp derin dondurucuda saklayın. Bu şekilde saklarken paketleri etiketlerseniz hangisinin içinde ne olduğunu açmadan da anlayabilirsiniz.

Otları incecik kıydıktan sonra buz kalıplarına koyup, buzlukları suyla doldurup, dondurun. Kullanırken donmuş otlardan oluşan buz kalıplarını eritmeden yemeğe atabilirsiniz.

İnce kıyılmış otları kavanozlara koyup sıkıştırdıktan sonra, üstüne sirke ya da sıvıyağ koyarak buzdolabında bekletin.

Dondurduğunuz sebzelerin uzun süre tazeliğini korumalarını istiyorsanız dondurmadan önce kaynayan su içerisine batırarak 2-3 dakika şok haşlama yapın, ardından hemen soğuk suya tutun. Suları iyice süzüldükten sonra naylon torbalara doldurup havasını alın ve dondurun

Dondurucuya Konulmadan Önce Sebzelerin Haşlanma Süreleri

Lahana (Doğranmış): 1,5 dakika Havuç: 3-5 dakika arası Karnabahar, Kereviz, Binerler: 3 dakika Mısır: 4-8 dakika Patlıcan: 4 dakika Yeşil Fasulye: 2-3 dakika Soğan, Ispanak: 2 dakika Bezelye: 2-3 dakika Kabak: 1 dakika

Sebzeleri derin dondurucuya koymadan önce haşlayın. Haşlanan sebzeleri hemen soğuk suyun içine atın ve kağıt havlular yardımıyla kuruttuktan sonra derin dondurucuya yerleştirin.

Satın aldığınız sebzelerin, uzun süre taze kalması için, yeşil biber ve soğan haricindeki birçok sebzeyi derin dondurucuda saklamadan önce kaynar suya birkaç dakika atıp çıkarmanız yeterli.

Sebzeler Nasıl Saklanır?

• Soğan: Serin ya da nemsiz, iyi havalanan bir yerde 2 aya kadar saklanabilir.
• Asma Yaprağı: Limonlu içinde buzdolabında 2-3 gün saklanabilir. En küçük küflenme belirtisinde atılması gerekir.
• Bakla: Plastik film torba içinde buz dolabında 3-4 gün saklanabilir.
• Bamya: Herhangi bir şeye sarılmadan ya da kese kağıdı içinde, buz dolabında 2 gün saklanabilir.
• Bezelye: Hemen tüketilmesi gerekir. Kese kağıdı içinde 1-2 gün saklanabilir.
• Brokoli: Buz dolabında birkaç yerinden delinmiş plastik film torba içinde buzdolabında birkaç gün saklanabilir.
• Brüksellahanası: Hemen tüketilmesi gerekir. Çok gerekiyorsa plastik film torbada buzdolabında 1-2 gün saklanabilir.
• Çinlahanası: Plastik film torba içinde buzdolabında birkaç gün saklanabilir.
• Dolmalık Biber: Hiçbir şeye sarılmadan ya da kese kağıdı içinde buzdolabında birkaç gün saklanabilir. Plastik film torbaya konulmaması gerekir.
• Domates: Biraz hamca olanlar kesekağıdı içinde oda sıcaklığında bekletilirse olgunlaşabilir. Buzdolabında yalnızca iyice olgunlaşmış olanlar saklanabilir.
• Enginar: Buzdolabında nemden korumak için hava almayan bir kapta ya da plastik film torba içinde saklayın. 2 hafta saklanabilir.
• Havuç: Yapraklarını hemen kesip buzdolabında plastik film torba içinde saklayın. 2 hafta saklanabilir.
• Salatalık: Herhangi bir şeye sarılmadan ya da kese kağıdı içinde buz dolabında 3-4 gün saklanabilir.
• Hindiba: Kesekağıdı içinde buzdolabında birkaç gün saklanabilir.
• Ispanak: Plastik film torba içinde buzdolabında 1-2 gün saklanabilir.
• Kabak: Buzdolabında birkaç gün saklanabilir.
• Karalahana: Plastik film torba içinde buzdolabında 10 gün.
• Karnabahar: Plastik film torba içinde buzdolabında birkaç gün.
• Kereviz: Yaprak ve köklerini kesip buzdolabında plastik film torba içinde 1 hafta saklanabilir.
• Kereviz Sapı: Plastik film torbada buzdolabında 2 hafta.
• Kırmızı Lahana: Plastik film torbada 10 gün.
• Kıvırcık Lahana: Hemen tüketilmesi gerekir. Çok gerekiyorsa kese kağıdı içinde birkaç gün.
• Kuşkonmaz: 5 cm suya dik oturtup, üstünü örttükten ya da uçlarını ıslatılmış mutfak havlusuna sardıktan sonra plastik filmle kaplayarak saklayın. 3-4 gün saklanabilir. Saklanacak kuşkonmazlar yıkanmalıdır. Nem uçlarını çürütür.
• Kuzukulağı: En kısa sürede kullanın. Plastik film torbada buzdolabında birkaç gün.
• Lahana: Plastik film torba içinde 1 haftadan çok.
• Mantar: Buzdolabında ağzı açık kesekağıdı içinde ya da hafifçe nemli mutfak havlusu döşenmiş bir tepside birkaç gün saklanabilir.
• Marul: Plastik film torbada buzdolabında 2-3 hafta.
• Maydanoz: Demeti bağlayan ipi çözün. Sapaların uçlarından biraz keserek buketi 2.4 cm yükseklikte su konmuş bir kaba oturtun. Kabın üstüne plastik filmle örtüp buzdolabına koyun. 1-2 hafta saklanabilir.
• Mısır: Hemen tüketilmesi veya satın alınır alınmaz buzdolabına konması gerekir. Buzdolabında 1-2 gün saklanabilir. Kılıfları pişirmeye başlanmadan önce soyulmalıdır.
• Pancar: Yapraklarını 2.5-6 cm sap bırakarak hemen kesin(kök bölümlerine dokunmayın).Buzdolabında plastik film torba içinde 2 hafta saklanabilir.
• Patates: Serin (ideal sıcaklığı 2-10 C ) ışık almayan iyi havalana bir yerde 1 aydan uzun süre saklanır. Oda sıcaklığında ise 1-2 hafta saklanır. Buzdolabına koymayın.
• Pazı: Hemen tüketilmesi gerekir. Gerekiyorsa buzdolabında plastik film torba içinde 1-2 gün saklanır.
• Pırasa: Buzdolabında plastik film torba içinde 1-2 hafta saklanır.
• Rezene: Plastik film torba içinde 2-3 gün saklanır.
• Sarımsak: Serin, nemsiz iyi havalanan, ışık almayan bir yerde saklayın. Öbür besinlerden uzak tutun. 4-6 hafta saklanır.
• Soğan: Işık almayan, serin nemsiz iyi havalanan yerde 4 haftaya kadar saklanır.
• Sultani Bezelye: Hemen tüketilmesi gerekir. Kesekağıdı içinde buzdolabında 2-3 gün saklanır.
• Suteresi: Sapların uçlarını kesin. Demeti içinde 2.5 cm yükseklikte su bulunan bir kaba oturtun. Kabın üstünü plastik filmle örtüp buzdolabında bir hafta sakalyın.
• Şalgam: Yaprakları ayıkladıktan sonra serin kuru iyi havalanan yerde birkaç gün, buzdolabında bir haftaya kadar saklanabilir.
• Tatlı Patates: Işık almayan nemsiz, serin iyi havalanan yerde birkaç hafta.
• Taze Fasulye: Plastik film torba içinde buzdolabında 3-4 gün saklanır.
• Taze Patates: Serin nemsiz ışık almayan ve iyi havalan yerde 1 aydan çok saklanır. Buzdolabına koymayın.
• Taze Sarımsak: Herhangi bir şeye sarılmadan ya da kesekağıdı içinde buzdolabında birkaç gün saklanır.
• Taze Soğan: Herhangi bir şeye sarılmadan ya da kesekağıdı içinde buzdolabında birkaç gün saklanır.
• Turp: Yapraklarını (varsa) kopartıp, birkaç yerinden delinmiş plastik film torbada buzdolabında 2-3 hafta saklanır.
• Yerelması: Herhangi bir şeye sarılmadan buzdolabında 1 hafta saklanır.

Afiyet olsun.