Ergonomik Mutfak Eşyaları Nasıl Olmalı?
Ergonomik mutfak eşyaları mutfağın hem daha kullanışlı hem de güvenli bir yer olmasını sağlar. Mutfakta yaşanabilecek bir ev kazasını önlemek için ergonomik mutfak dekorasyonu yapmayı düşünmelisiniz. Örneğin ergonomik mutfak dolapları ile mutfağınız daha işlevsel hale gelebilir. Bunun yanı sıra doğru karo seçimi ile yerde kayıp düşmekten de korunabilirsiniz. İşte size ilham verecek ergonomik tasarım örnekleri.
Ergonomik Mutfak Dekorasyonu
Mutfak Aydınlatması
Mutfak araç ve malzemelerini iyi kullanamamak, yemekleri yakmak, tabak ya da bardakları kırmak, parmak kesmek vb. gibi iyi görememenin doğurabileceği sakıncalardan korunmak iyi aydınlatmayı gerektirir. Günün her saatinde dolaplar, tencereler, fırın vb.nin içlerini iyice görebilmenin yararı ortadadır.
Mutfağın iyi aydınlatılabilmesi için doğal ve suni aydınlık olmak üzere iki yöntemden yararlanılır. Doğal aydınlık gün ışığıdır. Gün ışığından en iyi şekilde yararlanmak için mutfak pencerelerinin geniş olması, fazla yüksekte bulunmaması ve temizleme alanının doğal aydınlığa yakın olması uygundur. Mutfak penceresine asılacak perdenin de gün ışığını engellememesi gerekir. Bu sebeple mutfak perdeleri, açık renk ve seyrek dokulu kumaşlardan yapılmalıdır. Suni aydınlatmanın ana kaynağı elektriktir.
Fazla geniş olmayan mutfaklarda tavanın ortasına asılan tek ve güçlü bir ampul yeterli olabilir. Ampul tavana yakın olmalı ve fazla sarkıtılmamalıdır. Göz kamaştırıcı, parlak ışıklarla zayıf güçlü ışıklar arasında denge sağlanmalıdır. 100 Watt’tan daha zayıf ampullerden kaçınılmalıdır. Bazı mutfaklarda bir tek ışık kaynağı yeterli olmayabilir. Bu gibi hâllerde ocak ya da bulaşık eviyesini aydınlatacak bir ek tesisat düşünülebilir.
Mutfak Havalandırması
Mutfak için iyi havalandırma da büyük önem taşır. Mutfağın havası yemek pişirme sırasında oluşan buhar, gaz, yemek kokuları, kirli kaplar, yiyecek artıkları ve çöp kokuları ile kolayca bozulur ve yalnız mutfağı değil, bütün evin havasını etkiler. Mutfak havası hiçbir zaman kirli, dumanlı, kokulu ve bozuk olmamalıdır. İyi havalandırma, yemek kokularının ve kirli havanın giderilmesinin yanında mutfağın serin kalmasını da sağlar. Bu amaçla pişirme merkezi üzerinde bir davlumbaz bulundurulmalı ve bacanın iyi çekip çekmediği kontrol edilmelidir.
Havalandırma amacıyla mutfak penceresini bütünüyle açmak, çalışan kimsenin sağlığına zararlı bir hava akımına sebep olacağından sakıncalıdır. Bunun için pencerelerin kapalı ve üst taraftan açılabilir olmasına dikkat edilmelidir. Havalandırma güçlükleri görülüyorsa bir aspiratör tertibatı kurulmalıdır.
Ergonomik Mutfak Dolapları
Mutfak dolapları ya doğrudan yere temas etmeli ya da temizlemeye imkân verecek şekilde yerden yüksek tutulmalıdır. Dolapların yükseklikleri çalışmayı güçleştirmemeli, çekmeceleri kolayca açılıp kapatılabilmelidir. Küçük mutfaklar için tavana kadar yüksek dolaplar fazla araç ve malzeme aldıklarından elverişli sayılır. Ancak dolapların yükseklikleri 1,80 cm’yi aşmamalıdır. Dolap içleri tabak, tencere, bardak vb. araç ve malzemeyi alacak şekilde çeşitli büyüklükte ve değişik boy ve yükseklikte düşünülebilir.
Rafların ihtiyaca göre ayarlanabilirlik özelliği taşıması ve temizlenebilmesi için yerinden çıkarılabilecek şekilde düzenlenmesi uygundur. Raf yüzeyleri kolayca temizlenebilecek ve temizlenmeden zarar görmeyecek nitelikte olmalıdır. Temizlenmiş tencere ve tabaklar, metal ızgara raflar üzerinde daha kolay kuruyabilir.
Bazı dolap üstleri çalışma alanı olarak düşünülmekte ve mutfak inşası sırasında bu ihtiyaç dikkate alınmaktadır. Bu takdirde dolap üstlerindeki çalışma alanlarından yararlanma imkânı kısıtlanmayacak şekilde duvar raf ve dolapları düzenlenmeli ve duvar dolapları çalışma alanından en az 50 cm yüksekliğe konulmalıdır. Çalışma alanı olarak düşünülen tezgâhlar yerden 80 cm yükseklikte, 1,50 cm uzunlukta ve en az 60 cm derinlikte olmalıdır.
Çalışma alanlarının yüzeyleri mermer, karo fayans, seramik ya da çinko kaplı olabilir. Burada dayanıklı ve kolayca temizlenme özelliği önem taşır. İstenirse tahta yüzeylerin üzeri bir muşambayla ya da bir metal ile de kaplanabilir. Mutfakta yemek masası, mutfak trafiğini engelleyecek şekilde konulmamalı, yemek dışında çalışma alanlarına yardımcı bir ek yüzey olarak düşünülmelidir.
Ergonomik Mutfak Eşyaları
Mutfak tasarımcıları ve mimarları, akıllı mutfaklar yapmanın değerini giderek daha fazla fark ediyor ve bu konsepti hem büyük hem de kompakt pişirme alanlarına sokuyor. Bu tasarım verimliliği artırmanın yanı sıra pişirmeyi de daha rahat hale getirir. Cihaz ve aksesuarlarda ergonomik mutfak tasarımı ve doğru planlamayı özenle birleştirerek, mutfak rahat bir alan haline getirilebilir. Ergonomik tasarım örnekleri için ergonomik mutfak eşyaları tercih edilmeli.
Mutfak Tezgah Seçimi
Mutfak ergonomisi yönetiminde önemli bir aşama, tezgahlara odaklanmaktır. Yemek pişirme platformları veya tezgahlar genellikle standart bir yüksekliğe sabitlenir, ancak vücudunuzu bu yüksekliğe uyum sağlamaya zorlamak yerine, tegzahı size göre uygulamanız daha doğru olur.
Pek çok kimsenin bilmediği yararlı bir fikir, mutfağa farklı yüksekliklerde tezgahlar koymaktır. Herkes tezgahların standart bir yükseklikte olduğunu sanıyor. Oysa öyle olmak zorunda değil. Yiyecek hazırlama, sebzeleri dilimleme ve doğrama için boyunuza uygun bir tezgah seçin.
İyi bilgi: Tezgah seçiminde dirseğin rahatça konulabileceği yüksekliği baz almak gerekir.
Konfor Katan Zeminler
Zeminler genellikle ihmal edilir ve muhtemelen en son döşenir, ancak mutfak ergonomisi açısından zeminler önemlidir. Pişmiş toprak veya taş yerine ahşap, kauçuk veya mantar bir zemin döşemek, zemini yumuşak tutar ve bacakları, ayakları yormaz. Günümüzde birçok mutfakta da kaymayı önleyici seramik karolar kullanılmaktadır. Alternatif olarak, tezgahın yanında lavabonun altı gibi belirli alanlara kaymaz pedli küçük bezler veya paspaslar yerleştirmek iyi olabilir.
Kapılar Yerine Dolap Çekmeceleri
Mutfak eşyalarını depolamak için büyük ya da küçük çekmeceler kullanabilirsiniz. Daha küçük eşyalar için küçük çekmeceler, büyük eşyalar için ise büyük çekmeceler uygun olur. Böylece dolabın içinde eşya aramakla uğraşmak zorunda kalmazsınız. Ekstra rahatlık için yavaş kapanan ve kendiliğinden kapanan sürgülü çekmecelerin takılması da iyi olacaktır.
Mutfakta U Düzeni
Geleneksel tek taraflı tezgah tasarımı yerine mutfağın her tarafını aktif olarak kullanabileceğiniz bir mutfak dekorasyonunu tercih edebilirsiniz. Geleneksel tasarımlar 1940’larda kaldı. Artık mutfak için fakrlı alternatifler var. Günümüzde mutfaklar U şeklinde veya geniş açık plan yerleşim planlarından dar tek veya çift duvarlı mutfak stillerine kadar sayısız konfigürasyonda sunulmaktadır.
Bugünlerde mikrodalgalar ve bulaşık makineleri gibi daha fazla cihaza sahibiz, bu nedenle mutfağınızı geleneksel tasarıma göre planlamak pratik değildir – ya da düpedüz imkansızdır. Bunun yerine, en çok hangi cihazları kullandığınızı düşünün ve aralarında engelsiz hareket hatlarına izin verin.
Tezgahlar ve Armatürler Arasındaki Mesafe
Tezgahlar gibi çalışma alanları arasında yeterli alana sahip olmak önemlidir. Çoğu zaman 1050 milimetre mesafe minimum olarak kabul edilirken, 1200 milimetre çoğu için idealdir. Tezgahlar ve armatürler arasında 1400 milimetreden fazla mesafe, ergonomik verimsizliğe ve boşluğa neden olabilir.
Tezgahla armatür arasında yeterli mesafe kalmazsa lavaboda iş yaparken zorlanabilirsiniz. Örneğin bir tencereyi lavaboya sokma konusunda sorun yaşıyorsanız mutfağınız ergonomik değil demektir.
Davlumbazın Yüksekliği
Ocakta kaynayan o lezzetli sosu koklamak için öne eğildiğinizde alnınızı davlumbazın üzerine çarptıysanız, duvara monteli aletleri başınızın yüksekliğine yerleştirmenin ne kadar önemli olduğunu bilirsiniz. Örneğin Avustralya’da ocak ve davlumbaz arasındaki minimum boşluk, elektrikli ocak için 600 milimetre veya bir gaz sobası için 650 milimetredir, ancak çoğu üretici 700 ile 750 milimetre arasında bir mesafenin artırılabileceğini önermektedir. Türkiye için standart bir mesafe yok. Fakat uygun mesafeyi kendiniz bulmalısınız.
Aynı şekilde, tezgahın çok ötesine açılmamaları için duvara monte dolap kapılarının genişliğini azaltmayı veya geri çekilebilir menteşeli sistemleri kurmayı düşünebilrisiniz.
Köşe Dolaplar
Köşelerde kalan dolaplar çoğu zaman kullanılmaz halde olurlar. Çünkü onların içine erişmek kolay değildir. Bu sebeple de içleri boş bırakılır. Yani büyükçe bir alan atıl durumda kalır. Oysa böyle olmak zorunda değil. Köşe dolaplar için tasarlanmış raf sistemleri ile o alanları da kullanmaya başlayabilirsiniz. Ergonomik mutfak dolapları arasında yer alan bu raf sistemleri iyi bir depolama alanı kazanmanızı sağlar.
Mutfak Lambaları
Ayarlanabilir LED tavan lambaları genel bir ortam aydınlatması sağlar, diğer yandan da ihtiyacınıza göre kısılıp açılabilir. Önemli alanları aydınlatma için ekstra malzemeye de ihtiyaç duyabilirsiniz. Örneğin tezgah için led ampullerden faydalanabilirsiniz. Ocak alanı için de davlumbaz lambası yeterli değilse ek aydınlatma kurulabilir.
Ergonomik tasarım için ergonomik mutfak eşyaları tercih edilmelidir. Bu konuda ergonomik tasarım örnekleri yol gösterici olabilir. Mutfağın konforlu hale getirilebilmesi için ergonomik tasarıma evinizde yer açın.
