Eski Türk Motiflerinin Anlamı
Evlerimizde bulunan halı, kilim, yastık veya örtülerdeki eski Türk motiflerinin her biri, bize bir hikaye anlatır. Her gün kullandığımız ancak motifini okuyamadığımız ev eşyaları bize aşkı, hüznü, bereketi, gücü, kem gözlerden korunmayı veya yaşamın önemini anlatıyor.
Eski Türklerde ve Anadolu’da ev eşyalarına işlenen bazı motifler ve anlamları şöyle:
Elibelinde Motifi:
Elibelinde motifi, eski anaerkil inançlardaki ana tanrıçayı sembolize eder. Sadece analık ve doğurganlığı değil, aynı zamanda uğur, bereket, kısmet, mutluluk ve neşe anlamına da gelmektedir.
Bugünkü dokumalarda kullanılması, ana tanrıça inancının kültürel miras olarak günümüze kadar ulaştığının kanıtıdır.
Koçboynuzu Motifi:
Bereket, kahramanlık, güç, erkeklik sembolü olan koçboynuzu motifi, Anadolu kültüründe ana tanrıça’dan sonra gelen en önemli motiflerden biridir. Koçboynuzu motifinin bir diğer anlamı da dokuyan kişinin yaşadığı mutluluktan ötürü şükretmesidir.
Pıtrak Motifi:
Pıtrak, tarlalarda bulunan, dikenleriyle insanlara ve hayvanlara yapışan yabani bir bitkidir. Pıtrağın üzerindeki dikenlerin kem gözleri uzaklaştırdığına inanıldığı için Anadolu’da nazardan korunmak amacıyla eşyaların üzerine işlenmiştir.
“Pıtrak gibi” deyimi ise, ağaçlardaki meyve bolluğunu ifade etmektedir. Bu yüzden de un çuvallarında, yemek, kap – kacak ve mutfak örtülerinde genelde bu motif kullanılmıştır.
Bukağı Motifi:
Ailenin devamını simgeler. Aşkı ve kavuşmayı sembolize eder.
El ve Parmak Motifi:
Eller kuvvet, kudret ve hükmetme gücünü, kem gözlerden korunmayı simgeler. Aynı zamanda verimlilik ve iyi şans getirdiğine inanılır. Fatma Ana’nın elini sembolize ettiği için kutsal bir anlam da taşımaktadır.
Suyolu Motifi:
Suyun insan hayatındaki önemini ifade eder. Su, yeniden doğuşun, bedensel ve ruhsal yenilenmenin, yaşamın sürekliliğinin sembolüdür. Anadolu’da su yaşamın kendisi anlamına geldiği için suyolu, Anadolu kadını tarafından birçok eşyanın üzerine işlenmiştir.
Günümüzde, eşyalar için modern çizgiler ve canlı renkler yaygın olarak kullanılsa da, geleneksel Anadolu eşyalarının birçoğunda bulunan bu motifler, eski inançları da simgelemektedir.
