Kompost Nasıl Yapılır?

Kompost nasıl yapılır? Kompost nedir? Kompost, bitkisel ve hayvansal atıkların nemli-oksijenli bir alanda toplanıp çürütülmesi suretiyle elde edilen organik gübredir.

Kompost nasıl yapılır konusuna geçmeden önce kompostun ne olduğundan bahsedelim. Kompostlaşma işleminde; bazı mutfak ve hayvansal atıklar ile tüm bitkisel atıklar kullanılabilir. Bu işleminin çevreye olan faydası ise, oldukça büyüktür. Çürütülme işlemi için uygulanabilecek birkaç yöntem vardır. Bunlardan ilki, makul bir ücret karşılığında sahip olabileceğiniz “kompost kutuları“dır. Diğer bir yöntem ise, bahçenizin bir bölümünde, uygun büyüklükte bir çukur açmanızdır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, zeminin mutlaka toprak olmasıdır. Açtığınız bu çukur içerisinde atıkları çürütmeniz mümkündür.

Kompostun Faydaları

Kompostlaşma işlemi; topraktaki boşluk hacmini arttırır, zor işlenen toprakların kolay işlenmesine olanak sağlar, toprağın hava almasına yardımcı olur, kurak mevsimlerde oluşabilecek tuzlanmaları önler ve bitkilerin, besin maddelerinden daha yüksek seviyede yararlanmasını sağlar.

Kompostlaşmanın bir diğer en önemli faydası ise, toplanan çöp miktarını azaltmasıdır. İşlem ile elde edilen humuslu toprak, bitkiler için oldukça yararlı bir gübre üretecek; sizin de gübreleme işlemi için para harcamanıza gerek kalmayacaktır.

• Toprak yapısını iyileştirir.
• Toprağın kolay havalanmasını sağlar.
• Zor işlenen toprakların kolay işlenmesini sağlar.
• Toprağın su tutma kapasitesini artırır.
• pH’ı düzenler.
• Toprakların tuzlanmasını önler.
• Yüksek oranlarda mineral gübrelemeye karşı tampon etkisi gösterir.
• Besin maddelerinin bitkilerce daha iyi kullanılmasını sağlar.

Kompost Malzemeleri

Yaprak, dal, saman, çim artıkları, taze meyve ve sebze kabukları, yumurta kabuğu, gazete kâğıdı, saman ve mutfak atıkları komposta dâhil edilebilecek malzemeler arasında yer alır.

Buna karşılık; hayvan dışkısı, et ve süt ürünleri, yağlı yiyecek atıkları, balık atıkları, kömür, hastalık barındıran bitki atıkları ve tıbbi atıklar komposta konulamaz.

Komposta Yapımında Kullanabileceğiniz Malzemeler

Kağıt ürünleri: Ofis kağıdı, gazete, karton ve tuvalet kağıdı rulolarını kompostlayabilirsiniz. Daha hızlı parçalanmaları ve paslanmamaları için bu malzemeleri çöp kutusuna atmadan önce parçalamak en iyisidir.

Kuru Atıklar: Buna kuru yapraklar, çam dalları, saman ve küçük dallar dahildir. Tohum içeren saman da kompostlanabilir, ancak tohumların kompostta filizlenmesi riski nedeniyle ideal değildir.

Odunsu Atıklar: Talaşlar, temiz malzemelerden gelen kül bile kompost haline gelebilir. Bununla birlikte, bu malzemelerin hepsinin karbon oranı çok yüksektir, bu yüzden onları az miktarda kullanın.

Mutfak Atıkları: Meyve ve sebze kabukları, kahve telvesi, çay poşetleri (zımbası çıkarılmış halde), fındık kabukları ve ezilmiş yumurta kabukları kompost haline gelebilir. Bununla birlikte, et, kemik ve balık artıkları olmamalıdır, çünkü haşereleri kompost yığınına çekebilirler. Süt ürünleri ve yağlı yiyecekler de kompost haline gelmemelidir. Portakal, şeftali veya muzlardan elde edilen kabuklar pestisit kalıntısına sahip olabilir, ancak organik olduklarından eminseniz kullanabilirsiniz.

Nemli Atıklar: Yaprakları, sapları, çiçekleri ve çim parçalarını kompostlayabilirsiniz. Yabani otlar, sadece tohuma gitmedikleri takdirde kompost kutusuna girebilirler. Ayrıca hasta bitkileri kompost yığınına koymayın.

Bazı Hayvan Atıkları: Tavuk, inek, at ve tavşanlardan elde edilen gübre kompost için güvenlidir. Aslında, hayvan dışkıları büyük bir “kompost aktivatörü” olabilir: Bunları kutuya eklemek atıkların geri kalanını daha hızlı hazır hale getirir. Bununla birlikte, bitmiş kompostu gıda ürünlerinde kullanmayı planlıyorsanız evcil hayvan gübresi eklemeyin, çünkü hastalık yayılabilir.

Kompost Yapımı

Kompost nasıl yapılır? Organik maddenin yetersiz olması nedeniyle bitkiler toprakta yeteri kadar kök oluşturamamaktadır. Bitkiler kök bölgesinde, yeterli havalanmayı sağlayamadığı için bitki besin maddelerinden yeteri derecede faydalanamaz. Dolayısıyla toprağın kompostla beslenmesi önemlidir.

Bahçenizde düz bir alan belirleyin. Belirlediğiniz yere kuru yaprak, saman ya da ince çalılarla taban hazırlayın. Kompostun hızla olgunlaşmasını sağlamak için 1 parça yeşil malzemeye karşın 2 parça kahverengi malzeme karıştırılmalıdır. Hafta bir toprağın nemini kontrol etmelisiniz. Nem az ise su verebilirsiniz, nem fazla ise kahverengi malzemelerden (yaprak, kağıt vb.) ekleyebilirsiniz. 4 gün bekledikten sonra kompostu dıştan içe doğru karıştırın. Bu işlemi her 2 günde bir tekrarlayın. 2-3 ay içerisinde kompostunuz hazır olacaktır.

Havalar ısınmaya başlayınca, kompostun içindeki mikroplar, bakteriler ve solucanlar daha aktif hale gelir ve beslenmek ister. Bu dönemde, dışarıdan satın alacağınız kompost düzenleyici, bu besini sağlar ve kompostun daha sağlıklı olmasını sağlar.

Kompost düzenleyici, daha çok organik bahçecilikte kullanılır. Satın aldığınız kompost düzenleyiciyi inek gübresi ile karıştırın ve bitkilere bu şekilde verin. Böylece kompost, bitkileriniz için çok daha besleyici hale gelir.

İnek ve tavuk gübresini karıştırabilirsiniz. Aceleniz olduğu dönemlerde bu karışımı kullanabilirsiniz, çünkü bu karışım, daha hızlı şekilde kullanıma hazır hale gelir.

Kompostun kötü kokusu, bahçede çalışanları genelde rahatsız eder. Ancak kompostun kötü kokusu, kullanıma hazır hale geldiğinde geçer. Kötü koku, yerini doğal ve hafif bir kokuya bırakır. Bu sebeple, koku için endişelenmenize gerek yoktur.

Hazırladığınız kompostun kullanıma hazır hale geldiğini anlamak için, rengini de kontrol edin. Kompost, koyu ve zengin bir renge dönüştüğünde hazır demektir.

Kompost yapım aşamaları:

• Kompost materyalinin temini: Organik materyaller (ağaç dalları, yapraklar, meyveler, hasat sonrası bitki artıkları vb.) bir yerde toplanır.
• Kompost materyalinin parçalanması: Toplanan organik materyaller büyük ise küçük parçalara ayrılır.
• Kompostun katlanması: Katlama yapılırken her kat arasına bir miktar taze çiftlik gübresi, üre gübresi veya sönmemiş kireç ilave edilir. Bu işlem yanmayı hızlandırır ve kompostun besin değerini artırır.
• Kompost materyalinin üzerinin kapatılması: Oluşturulan yığın, nemlendirilip üzeri naylon veya toprakla kapatılarak beklemeye bırakılır. Yaklaşık 3-4 ay içerisinde kompost kullanıma hazır hâle gelir.
• Kompost materyalinin aktarılması: Oluşturulan yığın zaman zaman karıştırılarak havalandırılır. Nemi az ise nemlendirilir.

Püf Noktaları

Havalar ısınmaya başlayınca kompostun içindeki mikroplar, bakteriler ve solucanlar daha aktif hale gelir ve beslenmek ister. Bu dönemde, dışarıdan satın alacağınız kompost düzenleyici, bu besini sağlar ve kompostun daha sağlıklı olmasını sağlar.

Kompost düzenleyici, daha çok organik bahçecilikte kullanılır. Satın aldığınız kompost düzenleyiciyi inek gübresi ile karıştırın ve bitkilere bu şekilde verin. Böylece kompost, bitkileriniz için çok daha besleyici hale gelir.

İnek ve tavuk gübresini karıştırabilirsiniz. Aceleniz olduğu dönemlerde bu karışımı kullanabilirsiniz, çünkü bu karışım, daha hızlı şekilde kullanıma hazır hale gelir.

Kompostun kötü kokusu, bahçede çalışanları genelde rahatsız eder. Ancak, kompostun kötü kokusu, kullanıma hazır hale geldiğinde geçer. Kötü koku, yerini doğal ve hafif bir kokuya bırakır. Bu sebeple, koku için endişelenmenize gerek yoktur.

Hazırladığınız kompostun kullanıma hazır hale geldiğini anlamak için, rengini de kontrol edin. Kompost, koyu ve zengin bir renge dönüştüğünde hazır demektir.

Kompost Sorunları

Kompost nasıl yapılır sorusunun cevabı nasıl yapılmamalı sorusunu da içerir. Kompostlama işlemi her zaman sorunsuz işlemez. Çöp kutuları, zararlılar, kokular, topaklanma ve nem gibi çeşitli sorunlarla karşılaşabilirsiniz. Neyse ki, bu sorunların çoğunun basit bir çözümü var.

Zararlılar: Meyve ve sebze artıkları, meyve sinekleri gibi küçük uçan böcekleri çekebilir. Bunları caydırmak için çöp kutusunun yakınında bir miktar çim bulundurun ve bunları açıkta kalan yiyecek artıkları için kullanın. Rakun gibi daha büyük hayvanları caydırmak için en iyi çözüm kapalı bir kompost kutusudur.

Kokular: Birçok kişi, kötü kokacağından korktuğu için kompost yapmakta tereddüt eder. Bununla birlikte, kompostun içine et veya kemik koymaktan kaçındığınız ve yiyecek artıklarını gömülü tuttuğunuz sürece, kokular genellikle sorun oluşturmaz. Kompost amonyak gibi kokuyorsa, muhtemelen çok fazla yeşil malzeme içeriyordur, bu nedenle komposta yapraklar, kağıt veya talaş gibi malzemeler eklemelisiniz. Çürük yumurta gibi bir koku genellikle çok fazla nem veya çok az havadan kaynaklanır.

Topaklanma: Yaprak gibi ıslak malzemeler bir kompost kabında birbirine yapışabilir ve yığının eşit olarak parçalanmasını önleyen yığınlar oluşturabilir. Bu malzemeleri küçük partiler halinde ekleyin veya parçalamak için bir dirgen kullanın.

Nem: Kışın, suya maruz kalan bir kompost yığını sulanabilir ve baharda hantal, kullanılamaz bir karmaşa oluşturabilir. Bu sorunu önlemek için, özellikle nemli havalarda kompost yığınını kapalı tutun. Ancak, yığınız zaten ıslanmışsa çözüm üretmelisiniz. Yığını çevirip, parçalanmış yapraklar, turba yosunu veya saman gibi hızla parçalanan çok sayıda ince malzeme ekleyerek sorunu düzeltebilirsiniz.

Yavaş Çürüme: Yığın çok küçükse daha fazla malzeme ekleyin; çok sıkıştırılmışsa, çevirin; çok kuru ise, su ekleyin. Kompostun soğuk havalarda kapalı ve yalıtımlı tutulması çürüme sürecini de hızlandırır. Bunların hiçbiri işe yaramazsa, yığınınız muhtemelen azottan yoksundur, bu nedenle daha fazla yeşil malzeme eklenmelidir.