Mevsimlere Göre Bahçe Bakımı Nasıl Yapılmalı?

Mevsimlere göre bahçe bakımı yaparak bahçenizdeki bitkilerin hep canlı görünmesini sağlayabilirsiniz. Her mevsimin kendine uygun bir rutini vardır. İşte bahçe bakımı hakkında bilmek isteyeceğiniz her şey.

Bahçe bakımında pratik ve kolay uygulamalar ile, sürpriz problemlerin önüne geçilebilir.

Bahçe bakımında ilk olarak, çiçek tahtlarının temizlenmesi ve bahçedeki kuru yaprakların toplanması önerilir. Sonra bu mevsimlerde dikimi yapılabilecek soğanlı bitkilerin dikimleri gerçekleştirilebilir. Ayrıca toprağın, yeni çit bitkilerinin dikimi için uygun hale getirilmesi tavsiye edilir.

Kışa girerken ve kış mevsimi içinde, özellikle de soğuk bölgelerde, bitki diplerindeki toprakların havalandırılmaması önerilir. Bu sayede, bitki kökleri soğuktan daha az etkilenmiş olur.

Bitkiler yapraklarını yüzde 70 oranında döktüğü zaman, bitkilerin bordo bulamacı ile ilaçlanması tavsiye edilir. Bu sayede, bitkinin sağlıklı gelişimi sağlanır.

Bahçelere, çit bitkisi dikilebilir. Çit bitkisinin hem dayanıklı, hem de çiçekli olanları tercih edilebilir. Bunun için zakkum, abelya, fırça çalısı; ılıman iklimde olanlar için begonvil; alçak bir sınırlama için viburnum timus, lavanta ve ligustrumun gibi kış döneminde yaprak dökmeyen türler seçilebilir. Tüm bunlar, çit bitkisi olarak rahatlıkla kullanılabilir.

Soğuğa dayanıklı olmayan bitkilerin koruma altına alınması önerilir. Örneğin, Succulent bitkilerin bazıları kışa dayanıklıdır. Ancak, bazıları soğuğa karşı daha hassastır. Echeveria ve Aeonium gibi succulent bitkilerinin, kış bahçesine ya da evin çok sıcak olmayan bir alanına taşınması tavsiye edilir.

Bahçe bakımında, ağaç dallarının budanması en zorlu iştir. Budama için hafif akülü ve ergonomik bir bahçe testeresi, işleri kolaylaştırabilir. Bahçe testeresi satın alırken, üzerinde dal tutma aparatı olan bir modelin tercih edilmesi önerilir. Bu sayede, ağaç tepesi gibi tek elle çalışılması gerekilen ortamlarda rahat ve kolay kesim yapılabilir.

Aylara göre bahçe takvimi de size bu konuda yardımcı olacaktır. Haydi başlayalım.

İlkbaharda Bahçe Bakımı

Mevsimlere göre bahçe bakımı konusunun ilk mevsimi ilkbahar.

Isınan toprağa uyum sağlamaya çalışan bitkilerin gelişmesi için kürek, bel ve tırmık yardımıyla toprağı havalandırmak bahçe bakımının ilk adımıdır. Bu işlemden sonra bitki ekimi için yetersiz olduğu görülen alanlara toprak takviyesi yapılmalıdır.

Ağır topraklarda sıkışma sebebiyle toprağın hava alma işlevini kolaylaştırmak için ise; toprağın delikler açılarak rahatlaması sağlanır.

Dalların artık yeşermeye, bahçelerin yemyeşil bir örtüye bürünmeye başladığı bahar aylarında, bitkilerin ihtiyacı olan azot, potasyum, fosfor gibi besin maddeleri; yani gübre, toprağa verilmelidir. Gübre verilmeden önce toprak analizleri yapılmalı; eksik ya da fazla gübreleme önlenmelidir.

Havaların ısınmaya başladığı şu günlerde, nem fazlalığını kaybetmeye başlayan toprağın çapa işlemlerinin dikkatle yapılması gerekiyor. Gübrelerin çapalanarak toprağa karıştırılması ile hem gübrenin yararı sağlanmış; hem de kışı toprakta geçiren çeşitli zararlı böceklerle mücadele edilmiş olur.

Kışın yapraklarını döken ağaçların ve yazın çiçek açan süs bitkilerinin bahar ayında budanması bahçe bakımının en önemli adımıdır. Çünkü bu aylarda yapılan budama sayesinde; kuvvetten düşmeye başlamış bitkiler yeniden kuvvetlenir, sağlıklı bir şekilde gelişmeye devam eder. Özellikle ağaçların kışın dondan zarar gören kısımlarının kesilip atılmalıdır.

Bahar ayları çim ekimi için ideal bir dönemdir ve yeniden oluşturulacak çim alanlarının toprağı bahara hazırlanır. Çim alanlarının düzenli bir şekilde sulanması gerekir. Ancak sık sulanan çim alanlar organik maddelerini çabuk kaybeder. Bu yüzden sağlıklı çim alanlarına sahip olabilmek için yılda birkaç kere suni ya da organik besin takviyesi yapılmalıdır.

Çimlerin tırmıkla temizlenmesi ve özellikle yabani otların ilaçlama suretiyle yok edilmesi sağlanmalıdır. İlaçlamanın rüzgârsız havada yapılması, ilaçların savrularak bitkilere zarar vermesini önleyecektir. Azalan ve seyrekleşen çim alanlarına tekrar çim ekimi yapılmalıdır.

Dikim yapılacak toprağın, fidanın cinsine uygun olduğundan emin olunmalıdır. Fidanın beslenebilmesi için, ihtiyaç duyulan oranda gübre belirlenerek dikim sırasında ilave edilmelidir.

Yazın Bahçe Bakımı

Mevsimlere göre bahçe bakımı konusunun ikinci mevsimi yaz.

Bahçelerin büyük bölümü çimden oluşmaktadır. Bu sebeple çim bakımı son derece önemlidir. Çimin sağlıklı gelişebilmesi için sık sık sulanması gerekir. Bunun yanı sıra, üzerinde çıkan yabani otlar temizlenmelidir. Belirli aralıklarla çimi biçmeyi de ihmal etmemelisiniz. Daha sağlıklı çimler yetiştirmek isterseniz, azotlu gübre kullanabilirsiniz.

Yaz ayları içinde çiçeklenme dönemi sona eren çiçeklerin kuruyan dal ve çiçeklerinin budanması gerekir. Leylak gibi salon bitkilerini ise, beklemeden kesin.

Çiçeklenme dönemi biten bitkileri kökten ayırma yöntemi ile yeniden üretebilirsiniz. Begonya, glayör, yıldız ve kana gibi çiçeklerin üretimini yaz aylarının başında yapabilirsiniz. Suçiçeği olarak bilinen nilüferi ise, killi toprakla hazırlanan yerlere dikebilirsiniz.

Bahçe Sulama

Düzenli bir sulama programı oluşturmalısınız. Sulama sitemleri kullanabileceğiniz gibi, kendi sulama programınızı da oluşturabilirsiniz. Bahçe ve bahçe bitkilerinizi düzenli aralıklarla, eşit ve gereken miktarlarda sulayarak her daim canlı görünmesini ve yazı sağlıklı bir şekilde atlatmasını sağlayabilirsiniz.

Çiçekli bitkilerinizin solmuş çiçeklerini ve yapraklarını temizlemeyi ihmal etmemelisiniz. Bitkileriniz solmuş çiçeklerden kurtuldukça yeni çiçekler açacaktır. Haziran ayının gelişiyle güllerin çiçek açması yavaşlayacaktır. Budama yaparak güllerin çiçek açma sürecini hızlandırabilirsiniz.

Hastalıklı ve zararlılara yaz aylarında mutlaka dikkat etmelisiniz. Erken müdahale ederek hastalığın tüm bitkilerinize yayılmasını önleyebilirsiniz. Düzenli ilaçlama yaparak, bu sorunun önüne geçebilmeniz mümkün. Yaz aylarında ilaçlama yapmak için, havanın yağışsız, sıcaklığın düşük olduğu akşam saatlerini tercih etmelisiniz.

Bahçe Ara Ekimi

Ara ekim işlemleri için de en uygun zaman yaz başlangıcıdır. Çim alanlarınızda seyrelmiş ya da kurumuş yerler varsa, Haziran ayının bitiminden önce ara ekim işleminizi tamamlamış olmalısınız.

Çim gübrelemesinde azot oranı yüksek gübre kullanarak çimlerinizin daha gür ve sağlıklı olmasını sağlayabilirsiniz. Mantar hastalığına karşı ilaçlama yapmayı da ihmal etmemelisiniz.

Sonbaharda Bahçe Bakımı

Mevsimlere göre bahçe bakımı konusunun üçüncü mevsimi sonbahar.

Bu mevsimde yapılacak belli başlı işler; kışlık çiçek fidelerinin ve ilkbaharda açacak olan soğanlı bitkilerin dikimi, gübreleme, çim bakımı ve ara ekimlerdir.

Sonbaharda Çim Bakımı

Bahçedeki çimlerin bakımına, üzerine düşen sonbahar yapraklarının temizlenmesi ile başlanmalıdır. Bu temizleme, çimlerin güneş ışığından daha fazla miktarda yararlanmasını sağlayacaktır.

Çimlendirme için sonbahar, oldukça ideal bir mevsimdir. Bu dönemde toprak, yaz sıcaklığını halen belli bir miktar koruduğu için çimlenme kolay olacak; aynı zamanda çimler, sonbahar yağmurlarından faydalanacaktır. Bahçede mevcut olan çimler ise, Kasım ayının başlarında, boyu 5 cm’ten kısa olmayacak şekilde bir kez biçilebilir. Çim alanlarında herhangi bir bozulma varsa ise, ara ekimler yapılabilir.

Sonbaharda Gübreleme

Bahçedeki toprağın besin maddesince fakir olduğu düşünülüyorsa, bu mevsimde toprağa rahatlıkla gübre takviyesi yapılabilir. Gübre takviyesi, toprağın bahar mevsimini verimli bir şekilde karşılamasını sağlayacaktır.

Önemli bir nokta: Sonbahar mevsiminde kolaylıkla doğal gübre üretilebilir. Bunun için bir kompost kutusu satın alabilir veya evinizde kendi imkânlarınızla, doğal gübre elde edebilirsiniz.

Sonbaharda Bitki Dikimi

Bu mevsimde ekilecek Atatürk çiçeği, açelya ve kamelya gibi kışlık fideler, bahçenin kışı güzel bir şekilde karşılamasını sağlayacaktır. Sonbahar mevsiminde ekilen bitkiler için en olumlu nokta, dikilen bitkilerin kışın yağmur ve kar suyu yoluyla doğal olarak sulanacak olmasıdır. Bu durum, bitkilerin köklenmesini kolaylaştıracak ve bir sonraki ilkbaharda daha gür şekilde büyümesini sağlayacaktır. Ancak, bu kış mevsiminde bitkilerin sulanmasının gerekmediği anlamına gelmez. Yağmursuz ve karsız geçen bir kışta, bitkiler sulanmazsa öleceklerdir.

Çimler için söylediğimiz durum bitkiler için de geçerlidir: Bitkiler, sıcak olan toprakta kolayca köklenecektir.

Son olarak, ağaç ve ilkbahar aylarında açacak olan soğanlı bitkilerin dikimi, Ekim sonu-Kasım başı yapılmalıdır.

Kışın Bahçe Bakımı

Mevsimlere göre bahçe bakımı konusunun sonuncu mevsimi kış.

Havalar soğumaya başladı. Yağışlar başlıyor. Bitkiler yapraklarını döküyor. Bahçenizi kışa hazırlama vakti geldi. Yapraklarını döken bitkilerin sonraki mevsimlere canlı bir şekilde aktarılabilmesi için bakımlarını ihmal etmemelisiniz. Kışı sağlıklı geçiren bitki baharda canlanacaktır. Kış aylarında yağış fazla olduğundan dolayı bahçelerde yabani otlar da çoğalıyor. Yabani otlar, bitkilerinizin besinine ortak olabilir. Bu sebeple bahçenizi sık sık temizlemeyi ihmal etmelisiniz.

Kışın Budama

Yaşlı, kuru, zayıf, hasta ya da bitkinin gelişimini engelleyecek biçimde oluşan bölümlerinin kesilerek ayıklanmasına budama denir.

Bahçe bakım işlerinde sağlıklı bitki gelişimi için budama en önemli çalışmalardan bir tanesidir. Gelişi güzel bitki budamaları bitkinin gelişimine geri dönüşü olmayacak zararlar verebilir. Bitki türüne göre büyümenin en az olduğu kış aylarında budama tercih edilmelidir. 2,5 cm üzerindeki budama yaralarında mutlaka koruyucu macun uygulaması yapılmalıdır. Koruyucu macun uygulaması yapılmaması bitkinin hastalanmasına sebep olacaktır.

• Form Budamaları: Bahçelerde bulunan şekilli bitkilerin formunu korumak amacıyla yapılan budamalardır.
• Gençleştirme Budamaları: Bu budamalar bitkilerde daha taze sürgünler oluşturduğu için bitkide daha fazla çiçek ve daha sık bir bitki formu oluşturur. Çiçeksiz bitkilerde de yaşlı dallar kök boğazına yakın yerlerinden kesilerek taze sürgünlerin oluşması ve bunun neticesinde alttan itibaren dolgun bitkilerin oluşması hedeflenir.
• Meyve Budamaları: Bahçelerimizde bulunan meyveler için en uygun budama ayı kış aylarındadır. Bu meyvelerde su yürümesi tamamen durduğundan bitki budamaları bitkiler için gereklidir. Bitkide meyve kalitesini arttıran başlıca etmen budamadır. Budanan bitkide meyve sayısı değil meyve kalitesi artar.
• Ölü Dal Budamaları: Bitkiler zaman içerisinde farklı nedenlerden dolayı dal kurumaları yapabilir. Bitki içerisinde kuruyan dalların kesilerek bitkiden uzaklaştırılması gerekmektedir. Kesilip bitkiden uzaklaştırılmayan dalların kuruması aşağıya ve içeriye doğru devam edeceğinden bitkide kurumalara neden olabilir.

Kışın Gübreleme

Her ne kadar uyku veya durgunluk döneminde olsalar da bitkiler için besin takviyeleri çok önemlidir. Çünkü kış aylarında yaz aylarındaki azot ve fosfor kullanımına oranla daha fazla potasyum ağırlıklı gübreler özellikle çim alanlar için uygulanmalıdır. Bitkiler içinse koyun gübreleri ve organik gübrelerin yanında bitki türüne özel gübreler kullanılarak bitkilerin bahara daha kuvvetli çıkmaları için gereklidir. Aynı zamanda soğuk kış aylarında bitkilerin kök boğazını sıcak tutarak bitkilerin kış zararlarından korunmasını sağlar.

Kışın Drenaj Kontrolü

Toprağın su tutma kapasitesini aşan fazla suyun toprak içerisinde yatayda ve düşeyde hareket etmesi ya da geçirimsiz yüzeylerde çeşitli nedenlerle oluşan suyun alandan tahliyesi işlemine drenaj denir. Peyzaj alanlarda kışın yağışların artmasıyla drenaj problemi yaşanmaktadır. Bu problem bitki köklerinin çürümesine ve ölümlere neden olmaktadır. Çim alan ve bitkilerin sağlıklı kök gelişimi için mutlaka fazla suyun tahliyesi için drenaj sistemleri oluşturulmalıdır.

Kışlık İlaçlamalar

Kış aylarında bitki zararlıları yaşamlarına devam etmektedir. Bazı türler faaliyetlerine devam ederken bazı türler kuluçka dönemine girmiştir. Kış aylarında ilaçlama ziraat mühendislerimizin belirlemiş olduğu ilaçlama takvimine göre, etkin bir şekilde devam etmelidir. Bilinçsiz ve uygun olmayan ekipmanlarla yapılacak ilaçlama bitkiye ve çevreye zarar verecektir.

Ayrıca kış ayların çim alan üzerindeki temizlenmeyen yapraklar, altta kalan çimlerin çürümesine ve bozulmalarına neden olur. Kışın don tutmuş ya da kar yağmış çim üzerinde gezilmemelidir.

Kışın Toprak İşlemesi

Kışın bitkilerin kök boğazındaki topraklar kabartılmalıdır. Bu sırada kabartılan toprağa; torf, yaprak çürüntüsü, organik gübre gibi koruyucu malzeme karıştırılarak toprak nemini donlardan korumuş oluruz. Her türlü bitki dikimi yapabilir veya yer değişimi yapabiliriz

Kışın Yeni Bitki Ekimi

Sonbahar mevsimi yeni bitkiler ekmek için oldukça uygun bir zamandır. Bazı bitkilerin mevsimlik ömürleri vardır. Soğuk havalarda ölen, kuruyan çiçeklerinizin, yerine yenilerini ekerek bahçenizi canlandırın.

Kışın Sulama

Kış aylarında sulamalar azaltılmalı ve ihtiyaca bağlı olarak yapılmalıdır. Ancak çatı altı ve saksılarda bulunan bitkilerin özellikle bu dönemde sulamaları ihmal edilmemelidir.

Kışın Çim Bakımı

Sonbahar mevsimi çimlerin kendilerini yenileyebilecekleri zamandır. Bu dönemde çimlerinize çim gübresi verin. Çim gübresi, yağan yağmurlarla karışarak çimlerinizin yeşermesini ve canlı olmasını sağlar.

Kışın Yer Değişimi

Yarı gölge ve gölgede bulunan bitkilerin ayda bir kez ışıkta bulunan bitkilerle yer değişimi yapılmalıdır. Bitkiler 15 günde bir kendi ekseni etrafında ışık alan yöne doğru 180 derecelik bir açı ile çevrilmelidir.