Paskalya Bayramı Ne Zaman Kutlanır?

Paskalya Bayramı ne zaman kutlanır? Paskalya nedir? Paskalya gelenekleri nelerdir?

Paskalya Nedir?

Hristiyanlar, Hz. İsa’nın çarmıhta can verdiği Cuma günü perhiz tutarlar. Et ve hayvansal gıda yemezler. Cumartesi gece saat 24.00’da herkes bir mum yakarak Hz. İsa’nın dirilişini kutlar. Gece yarısı eve dönüldüğünde kırmızıya boyanmış yumurtalar tokuşturulur. Paskalya, pazar günüdür. Öğle yemeğinde zengin bir sofra kurulur. Bütün aile toplanır. Saç örgüsü biçiminde yapılmış Paskalya çöreği ise günün vazgeçilmez yiyeceğidir. Paskalya’nın tarihi her yıl değişir.

Paskalya’da Ne Yapılır?

Paskalya bayramı Hristiyanlıktaki en eski bayramdır. Hz. İsa’nın çarmıha gerildikten sonra üçüncü gün  dirilişi Paskalya Bayramı olarak kutanır. Paskalya, ülkelere göre mart sonundan nisan sonuna kadar farklı tarihlerde kutlanan bir bayramdır. Paskalya, kültürlere göre değişiklik gösterebilen çeşitli ritüeller ile kutlanır.

Paskalya, perhizle geçen beş haftalık bir hazırlık dönemi ile son haftayı kapsar. Paskalya Günü’nde sona erer.

Paskalya kelimesi Türkçeye, Rumca Pashalia sözcüğünden türeyerek girmiştir. Paskalya yortusu, ülkemizde kutlanmaktadır.

Paskalya bayramında kişiler birbirine genellikle çikolatadan yapılan Paskalya tavşanı ve Paskalya yumurtası hediye ederler. Paskalya Günü için özel çörekler yapılır, haşlanmış yumurtalar boyanır.

Paskalya Bayramı Gelenekleri

Paskalya Tavşanı

Paskalya deyince akla ilk gelen şey nedir? Evet, bildiniz tavşan. Peki yumurta dağıtan bir tavşan nasıl Paskalya’nın bir parçası oldu?

Tavşan ya da tavşanın Paskalya ile ilişkilendirilmesinin, hepsi pagan kutlamaları ya da inançlarından kaynaklanan çeşitli nedenleri vardır. En belirgin olanı tavşanın doğurganlığıdır. Paskalya bahara denk gelir ve yeni hayatı kutlanmasıdır. İsa’nın dirilişi ile yeni bir yaşama kavuşması ve doğanın canlanışı arasında bir paralellik vardır. Bu ikisi zamanla iç içe geçmiştir. Tavşan da doğurganlığı, yani yeni yaşamı ifade eder.

Tavşan veya tavşanın yuvası Paskalya kutlamalarının bir parçası olarak benimsenmesine yardımcı oldu. İnananlar, tavşanın yeraltı yuvasından çıkışını, İsa’nın mezardan çıkmasının bir sembolü olduğunu gördüler.

Paskalya tavşanı geleneği Alman göçmenlerle Amerika’ya geldi ve tavşan geleneği Amerika2da yaygınlaştı.  Başlangıçta çocuklar, bugünün sepetleri yerine şapkalar, sepetler veya süslü kağıt kutulardan tavşan için yuva yaptılar. Çocuklar yuvalarını bitirdikten sonra, utangaç tavşanı korkutmamak için onları tenha bir yere koydular. Renkli yumurtalarla dolu çekici yuvalar bu geleneğin yayılmasına yardımcı oldu.

Güney Almanya’da, ilk şekerde yapılma Paskalya tavşanları on dokuzuncu yüzyılın başında popüler oldu. Bu gelenek de Atlantik’i geçti ve çocuklar hala Paskalya’da çikolatadan yapılma tavşan figürleri yiyorlar.

Paskalya Yumurtası

Paskalya yumurtası veya Bahar yumurtası, Paskalya veya ilkbaharı kutlamak için verilen özel yumurtalardır. Yumurta kadim kültürlerde dünyanın yeniden canlanmasının sembolü olarak kullanılır. Paskalya yumurtası, Paskalya Günü’nün vazgeçilmezlerindendir. Haşlanan yumurtalar boyanarak istenilen kişilere verilir.

Paskalya tavşanı yanında, en tanıdık sembol Paskalya yumurtasıdır. Diğerleri gibi, yumurtanın Hıristiyanlık öncesi uzun bir geçmişi vardır. Neden Paskalya ile ilişkilendirildiğine dair bir kesinlik yoktur.

Birçok eski kültür, yumurtaları yaşamın bir sembolü olarak görüyordu. Hindular, Mısırlılar, Persler ve Fenikeliler dünyanın muazzam bir yumurta ile başladığına inanıyorlardı. Persler, Yunanlılar ve Çinliler bahar festivallerinde etraflarındaki yeni yaşamı kutlamak için yumurta hediyeleri verdiler.

İlk Hıristiyanlar, yumurtaların yaşamak zorunda oldukları bağlantıya baktılar ve yumurtaların Mesih’in dirilişi kutlamalarının bir parçası olabileceğine karar verdiler. Ayrıca, bazı bölgelerde, Lent sırasında yumurtalar yasaklanmıştır; bu nedenle Paskalya’da bir lezzetti. Daha önceki adetlerin birçoğu Doğu kökenli olduğu için, bazıları Haçlı Seferi’nin erken misyonerlerinin veya şövalyelerinin geleneği Batı’ya getirmekten sorumlu olabileceğini düşünüyor.

1290’da İngiltere’den Edward I, renkli veya altın varakla kaplı 450 yumurta satın aldı. Daha sonra yumurtaları kraliyet ailesinin üyelerine verdi.

Gelenek kabul edildikten sonra, etrafında yeni gelenekler büyümeye başladı. Yumurtalar sevinç için ve Mesih’in kanının anısına kırmızıya boyanmıştı. Yumurta yuvarlama yarışmaları İngiltere’den Amerika’ya geldi, muhtemelen taşın yuvarlandığını hatırlatmak için.

Paskalya Çöreği

Genellikle meyve ile yapılmış çörek Paskalya’nın sembollerindendir. Üstte bir haç ile işaretlenmiş ve geleneksel olarak Paskalya’nın bir parçası haline gelmiş çörek Paskalya’ya özel olarak yapılır.

Paskalya çöreği hakkında farklı kültürel motifler vardır. İngiliz geleneğine göre, iyi pişmiş bir çörek bir yıl boyunca küflenmez. Diğer yandan Paskalya çöreğinin iyileştirici olduğunda inanılır.

Bir deniz yolculuğunda alınırsa çöreğin gemiyi koruyacağına inanılır. Mutfakta asılırsa, yangınlara karşı korudukları ve tüm ekmeklerin mükemmel bir şekilde ortaya çıkmasını sağladıkları söylenir. Asılı çörek her yıl değiştirilir.

Birleşik Krallık’ta büyük süpermarketler, şekerleme, portakal-kızılcık, tuzlu karamel ve çikolata ve elma tarçın gibi geleneksel tarifte çeşitlemeler üretiyor. Avustralya’da, bazı fırınlarda kahve aromalı çörekler de satılmaktadır.

Paskalya Çöreği Tarifi

Malzemeler:

• 450 gr beyaz un
• 20 gr hazır yaş maya
• 200 ml ılık su
• 125 gr şeker
• 1 adet yumurta
• 50 gr sıvıyağ
• 50 gr katı yağ
• 20 gr mahlep
• 20 gr file badem
• 1 adet yumurta sarısı

Hazırlanışı:

• Unu tezgah üzerine eleyin. Ortasına bir çukur açın.
• Unun ortasındaki çukura mayayı ve şekeri dökün. Üzerine, mayanın ezilip, suyla yumuşayacağı kadar ılık su ekleyin.
• Katı yağı, yumurtayı, sıvıyağı ve kalan şekerle suyu yavaş yavaş ekleyerek, unu tüm malzemelerle karıştırmaya başlayın.
• Hamuru iyice yoğurduktan sonra, üzerini bir bezle örtün ve 30 dakika dinlendirin.
• Hamur kabardığında üç parçaya ayırın. Her parçayı uzun çubuklar halinde yuvarlayın.
• Çubuk şeklindeki üç hamur parçasını uçlarından biraraya getirerek, saç örgüsü yapın.
• Hamuru yağlanmış bir tepsiye alın ve üzerini temiz bir bezle örterek, 30 dakika dinlendirin.
• Saç örgüsü hamurun üzerine fırça ile yumurta sarısı sürün ve file bademleri serpin.
• Fırını 190 derecede ısıtın ve hamuru 30 dakika pişirin.
• Paskalya çöreğinin yumuşak kalması için üzerini örtebileceğiniz bir kabın içerisinde muhafaza edin.

Paskalya Kaktüsü

Paskalya kaktüsü veya diğer adıyla Bahar kaktüsü, mart ve nisan aylarında çiçek açmaktadır. Bu çiçeklenme, bitkinizin büyüdüğü koşullara bağlı olarak mayısa kadar uzayabilir.

Paskalya kaktüsleri uzun ömürlü bir ev bitkileridir, bir paskalya kaktüsü 35-50 santime adar uzayabilir. Doğrudan güneş ışığı almayan bir yerde tutulmalıdır. Güneş, kaktüsün etli yapraklarını yakacaktır. Doğrudan ışık alan yerde, fakat açık havada yetiştirmek gerekir.

Bunlar çöl kaktüslerinden farklıdır. Kayalarda yetiştirilirler, toprakta değil. Köklerinin nefes alması gerekir. Toprak kurudukça sulanmalıdır. Çok sık sulamak köklerin çürümesine sebep olur. Çiçek açarken daha sık sulayabilirsiniz.

Çok çeşitli sıcaklıklara toleranslıdırlar. Eviniz sizin için rahatsa, kaktüsünüz için de öyle olacaktır. Sadece çiçeklenme döneminde ani sıcaklık ya da soğuktan korumalısınız. Ilıman iklimlerde, yıl boyu açık havada büyüyebilirler.

Çeşitli Ülkelerden Pasklaya Gelenkleri

Almanya’da Paskalya

Paskalya’yla ilgili geleneklerin pek çoğu toplumun Hristiyan kökleriyle ilgilidir. Ne var ki zamanla bu gelenekler birçok insan için Hristiyanlıkla ilgili anlamlarını kaybettiler. Örneğin Paskalya’dan önceki yaklaşık yedi hafta aslında oruç tutma zamanıdır. Bu zamanda Hristiyanlar geleneksel olarak kendilerini Paskalya’ya hazırlarlar. Bazıları gün boyunca hiçbir şey yemeyerek oruç tutarlar, bazıları da sadece oruç dönemi boyunca bazı yiyeceklerden sakınarak oruç tutarlar. Bu şekilde bütün ilgilerini daha önemli olan şeye – İsa Mesih’e – odaklamaya çalışırlar. Tatlı yiyecekler Paskalya’dan önce, oruç tutulan zamanda marketlere gelseler bile: Paskalya öncesi oruç döneminde bazı şeyleri tüketmeme geleneği yaygındır.

Yunanistan’da Paskalya

Havai Fişekler: Sakız Adası’nda geçrekleşiyor. Vrontados kasabasında 400 metre uzaklıktaki St.Mark ve St.Erithiani kiliseleri, birbirlerinin çanını vurana kadar karşılıklı olarak havai fişek atıyorlar.

Testi Kırmak: Yunanistan’ın Korfu Adası’nda Paskalya haftasının son cumartesi gününde insanlar kiliseye gidip ayinlerini yaptıktan sonra evlerine dönüyorlar ve pencerelerinden testi ve hatta tabak, çanak atıyorlar.

Bermuda’da Paskalya

Bermuda’da Paskalya bir uçurtma festivaline dönüşüyor. Kendi uçurtmasını yapan insanlar Paskalya Bayramı süresince palajlara giddiyorlar ve uçurtmalarını uçuruyorlar. Paskalya süresince gökyüzü rengarenk uçurtmalarla doluyor.

Norveç’te Paskalya

Norveç’in suç romanları herkesçe malumdur. Paskalya da bundan nasibini alıyor. Paskalya süresince radyo ve telvizyonlarda suç ve dedektif romanları okunur. Tüm halk bu okumalara eşlik eder.

İsviçre’de Paskalya

Çocukların rengarenk yumurtalarla doldurduğu paskalya sepetleri nerede? Evet, tümbayram boyunca çocukların bahçeye gizlediği bu sepetler aranır. Hem yetişkinler hem de çocuklar için çok eğlenceli bir gelenek.

Polonya’da Paskalya

Eskiden sadece bekar kızları kovalayan bekar erkekeler arasında yapılan su savaşı, şimdilerde tüm halka yayılmış durumda. İçinde su olan torbaları birbirlerine atan insanlar Paskalya’nın tadını çıkarıyor.

Fransa’da Paskalya

Yumurtalar Paskalya’nın vazgeçilmezi. Boyanır, süslenir, saklanır, bulunur ve tokuşturulur. Fransa’da insanalr bir araya gelip süsledikleri yumurtaları tokuşturur ve kimin yumurtası kırılacak diye bakarlar. Ayrıca yüzlerce yumurta ile yapılan omletleri hep birlikte yerler.