Salatalar ve Sosları
Salatalar farklı şekillerde ve çok çeşitli malzeme ile hazırlanabilen yiyeceklerdir. Menülerde başlangıç, ana yemek, yardımcı ana yemek veya ana yemek üstü olarak servis edilebilir.
Salata yapımında çeşitli yeşillikler, taze ve kök sebzeler, fındık, fıstık gibi kuruyemişler, tahıllar ve/ya taze meyveler kullanılabilir. Tercihe göre balık, tavuk ve kırmızı et de kullanılabilir.
Salatalar kullanılan malzemeler ile doğru orantılı olarak son derece sağlıklı yiyeceklerdir. Salatanın gövdesini oluşturan yeşillikler A, C vitaminleri, kalsiyum, demir gibi mineral deposudur. Özellikle koyu yeşil yapraklı sebzeler vitamin ve mineral açısından zengindirler. Salataya katılabilen etler ise protein katkısı yaparlar. Aynı zamanda vücudun alkali dengesini korumasına katkı sağlarlar.
Salata yaparken kullanılacak malzemeler mümkünse günlük alınmalıdır. Yeşiller parlak yeşil ve çıtır kıvamda olmalıdır. Yeşillikler çok hızlı pörsüyüp, bozulan ürünler oldukları için, servise sunulmadan hemen önce yıkanmalı ve kurutulmalıdırlar. Aksi taktirde vitamin ve mineral kaybına uğrayabilirler.
Salata Türleri:
Yeşil Salatalar
Çeşitli yeşilliklerle hazırlan salatalardır. Kullanılabilecek yeşillikler arasında göbek, kıvırcık salata, marul ıspanak, semizotu, roka ve tere gibi ürünler sayılabilir.
Kompoze Salatalar
Baz ya da yatak olarak tercih edilen bir malzeme, ana ürün, sos ve garnitür olarak kullanılarak hazırlanan salatalardır. Başlangıç ya da ana yemek olarak sunulabilirler. (Örnek: Ton balığı ile hazırlanmış Niçoise salatası.)
Sıcak Salatalar
Tercih edilen yeşilliklerin çeşitli soslarla harmanlandığı, aynı zamanda et, tavuk ya da balık çeşitlerinin salata içinde sıcak olarak servis edildiği salatalardır.
Sebze Salataları
Malzeme tercihinde ağırlıklı olarak sebze kullanılan salatalardır. Brokoli, taze fasulye gibi sebzelerin blanş ve şok edildikten sonra sos ile lezzetlendirilmesi ya da marine, ızgara veya roast edilmiş taze ya da kök sebzelerle hazırlanmış salata türleridir.
Patates Salataları
Farklı patates türleri kullanılarak hazırlanan salatalardır. Çeşitli salata sosları ve taze baharatlar da katılmak sureti ile lezetlendirilirler.
Bağlı Salatalar
Genellikle mayonez temelli soslarla, tavuk, hindi, et, balık ve yumurta gibi malzemelerin didilmesi ya da doğranması usulüyle hazırlanan salatalardır. Taze baharatlar da lezzet vermek için kullanılabilir.
Makarna, Tahıl ve Kurubaklagil Salataları
Tahıllar (bulgur, pirinç, arpa, vs), çeşitli şekil ve büyüklükte makarnalar ile kurubaklagiller (yeşil mercimek, nohut, fasulye vs.) kullanılarak hazırlanan salatalardır. Çeşitli taze ve kuru baharatlar da lezzet vermek için kullanılabilir.
Salata Sosları:
Üç temel salata sosu vardır: Vinaigrette’ler, mayonez bazlı soslar ve süt bazlı soslar.
Vinaigrette’ler
Vinaigrette’ler (vinegret) kalıcı olmayan karışımlardır. Yağ ve çeşitli sirkeler ile hazırlanırlar. Tercihe gore limon suyu da kullanılabilir. Baharatlar ve hardalla lezzet katılabilir. Genel olarka bir ölçü sirkeye, üç ölçü sıvı yağ tercih edilerek hazırlanırlar. Bekletildiğinde sıvı yağ yüzeye çıkacağı için, kullanılmadan önce mutlaka karıştırılması gerekir.
Mayonez Bazlı Soslar
Mayonze kalıcı bir sostur. Yüksek oranda yağ, yumurta sarısı ve sirke içerir. Bu sosta kullanılan yumurta sarısı bağlayıcı görevi görür. Baharatlarla lezzetlendirilerek, uygun akıcılık kıvamına getirilerek uygulanır.
Süt Bazlı Soslar
Krema, ekşitilmiş krema ya da yogurt ile hazırlanan soslardır. Tek başlarına ya da mayonez ile karıştırılarak hazırlanabilirler. Bu türdeki soslar fakrlı malzemeler kullanırlarak lezeetlendirilebilildiği gibi, dip ya da spread olarak da servis edilebilir (batırılmak ya da sürmek üzere).
Salata sosları kullanılabilecek malzemelerin zenginliği sebebiyle sayısız şekilde hazırlanabilir. Sos türleri mutfaktaki yaratıcılığınız ile sınırlıdır.
