Taze Balık Nasıl Anlaşılır?

Taze balık nasıl anlaşılır? Balığın bayat olduğu nasıl anlaşılır? Balık alırken nelere dikkat edilmelidir?

Balığın vücuduna parmağımızı bastırdığımızda o bölge çukurlaşır ve parmağımızı kaldırdığımızda eski şeklini alırsa balık taze, çukurluk kaybolmazsa bayattır. Küçük balıklar elin ayasına düz olarak yatırıldığında baş ve kuyruk bölgesi ele yapışıyorsa balık bayatlamıştır.

Taze balıklarda ağız zor açılıp kapanır. Bayat balıklarda ağzın açılıp kapanması kolaylaşır. Taze balıkların solungaçları pembe-kırmızı renkte, canlı ve solungaç kapağı kapalıdır. Balıklar bayatladıkça solungaçlar önce gri-beyaza daha sonra koyu kahverengi ve siyahlaşmaya başlar. Solungaç yüzeyinde sümüksü bir tabaka oluşur. Solungaç kapakları da açılmaya başlar

Balıkların gözleri parlak ve şeffaf ise tazedir. Balık bayatladıkça gözler donuklaşarak parlaklığını kaybeder. Çevresinde kanlanma olur.

Taze balıklarda deri parlaktır ve yüzeyinde şeffaf bir mukoz tabaka vardır. Ayrıca balığın yüzgeçleri canlılığını koruyor ve vücuttan zor kopuyorsa balıkların tazeliğine hükmedilebilir. Balıklar tazeliğini yitirdikçe deri ve yüzgeçlerin rengi değişmeye başlar. Yüzgeç kasları yumuşadığı için balıktan daha kolay ayrılabilir duruma gelebilir. Derideki renk değişimi önce karın bölgesinde başlar.

Bayat balıkların karın bölgesinde yırtılmalar ve ezilmeler görülür. İç organları parçalanmış, bağırsakları erimiş ve koku ağırlaşmışsa balık bayattır.

Kırmızı etli balıkların etleri canlı kırmızı renkte, beyaz etli balıkların etleri parlak ise balık tazedir. Bayat balıklarda etin rengi donuklaşır. Et, kemik ve kılçıklardan kolayca ayrılmaya başlar.

Taze balıklar genelde deniz yosunu kokusundadır. Bayatladıkça asit kokusu yaymaya başlar. Balık bayatladıkça amonyak, trimetil amin (TMA) ve diğer amin bileşikler oluşur. Bu bileşikler hoşa gitmeyen, rahatsız edici bir kokuya sahiptir. Koku; balıkların baş, solungaç ve karın bölgesinde daha yoğundur.

Balığın bayat olduğu nasıl anlaşılır?

Gözleri parlak, dolgun ve şişkindir. Solungaçları nemli ve kırmızıdır, kötü koku yaymaz. Solungaçları elinizle kontrol edip, kırmızılığın doğal olduğundan emin olmanızı öneririz. Balık taze ise, gözleri parlak ve dışa doğru bombeli olur. Tazeliğini yitirmeye başlayan balığın gözleri buğulanmaya ve içeri göçmeye başlar. alık taze ise, derisi gergin olur. Balık taze ise, başından kaldırdığınızda kuyruğu da kalkar. Oysa bayatlamaya başlayan balığın kuyruğu aşağı sarkar. Taze balığa parmağınızla dokunduğunuzda oluşan çukurluk hemen düzelir. Bayatlamaya başlayan balığın özellikle karın bölgesinde buruşmalar gözlenebilir. Balık bayatlamaya ve kokmaya baş kısmından başlar. Eti sıkı ve esnektir, elle bastırıldığında eski şeklini kolayca alır (ancak buzhane balığı serttir). Pulları yatık, kaygan ve yapışıktır. Bayatladıkça bu görüntü kaybolur. Suya bırakıldığında dibe çöker. Doğal yosun ve deniz kokusu vardır, amonyak kokmaz. 16 Taze balık hareketli gibi kıvrık bir şekilde durur, balık bayatladıkça görüntü donuklaşır, sabitleşir. Taze balıkların kuyruk yüzgeçleri uç kısımlarına kadar muntazamdır. Şekli belirgindir. Bayatladıkça yüzgeçlerin uç kısımları şekil değişikliğine uğrar.

Balık Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?

  • Balığın gözleri parlak ve saydam olmalıdır.
  • Balığın eti sert ve diri olmalıdır. Üzerine parmağınızı bastırdığınızda, içeri göçmemesi gerekir.
  • Balığın pulları derisine yapışık, sıkı ve düz olmalıdır. Parlak olduklarına da dikkat etmek gerekir.
  • Balığın solungaçları kıpkırmızı olmalıdır.
  • Balık satın alırken, güvendiğiniz bir balıkçıdan alışveriş yaparsanız, sizi doğru yönlendirecektir. Balığı mevsiminde almak en doğrusudur. Dondurulmuş balık almak da bir başka alternatiftir. Böyle bir durumda da, buzu çözülmeye başlayan balıkları hafifçe una batırarak, kzıgın yağda kızartabilirsiniz.

Hangi Ayda Hangi Balık Lezzetli Olur?

Ocak: Uskumru, Lüfer, Palamut, İstavrit lezzetini korur. Kefal ve Hamsi tam yağlıdır. Çinekop, Kofana, Mezgit, Berlam, Minakop, Dere Pisisi kolayca bulunur. Tekir ve Kırlangıç bolca avlanır.

Şubat: Kalkan mevsiminin başladığı aydır. Mayıs sonuna kadar devam eder. Tekir bolca çıkar. Uskumru, Lüfer, Palamut yağını kaybetmeye başlar. Gümüş Balığı, Kefal, Minakop, Dere Pisisi lezzetlidir.

Mart: Kefal, Levrek ve Kalkanın en lezzetli zamanıdır. Uskumru çiroz olmaya başlamıştır. Tavası ve pilakisi yapılır. Gümüş Balığı fazlaca çıkmaya başlar. Lüfer ve Palamut yağını kaybettiği için tava ve pilaki yapılır. Minekop ve Tekir lezzetlidir. Kofananın ızgarası yapılır.

Nisan: Kalkanın en bol zamanıdır. Mercan, Levrek, Kılıç, Kırlangıç bolca çıkar. Ancak Kılıç Balığı Ağustos ve Kasım ayında avlananlar kadar lezzetli değildir. Uskumru çirozlaşmıştır. Gümüş Balığı, Kefal, Mezgit, Berlam, Minakop, Tekir ve Barbunya çok tutulur. Eşkina ve Levrek lezzetlidir. Kaya balığı da çok avlanır ve ucuzdur.

Mayıs: Levrek, Barbunya, Dil Balığı, Tekir, Kılıç ve İskorpit zevkle yenir ve bolca bulunur. Kefal lezzetlidir. Uskumru, Torik, Palamut, Hamsi ve İstavrit yağını kaybetmiştir.

Haziran: Bu ayda balık az tutulur. Balıkçılık için en verimsiz aydır. Dip balıkları yumurtalarını dökmüş olduklarından dağınık gezerler. Tekir, Barbunya, Gelincik, Mercan, Sinağrit, Levrek ve Eşkina bulunur ancak pahalıdır.

Temmuz: Sardalyanın mevsimi başlamıştır. Ekim ortasına kadar lezzetini devam ettirir. Kolyoz, İstavrit, Uskumru tava ve haşlamaya elverişlidir. Tekir ve Barbunya yine lezzetlidir. Kefal lezzetsiz ve üretimi azdır.

Ağustos: Çingene Palamudu mevsimini açar. Sardalyanın en lezzetli zamanıdır. Kılıç Balığının tadına doyum olmaz. Kolyozun tavası ve pilakisi yapılır. İzmarit lezzetini bulmuştur. Kefal tavsiye edilmez.

Eylül: Sardalya ve Kılıç lezzetlidir. Palamut irileşir ve her türlü pişirmeye elverişlidir. Lüfer pahalıdır. Kolyoz, İstavrit ve Kırlangıç bolca çıkar.

Ekim: Uskumru turfandadır. Lüfer tam lezzetlidir. İstavrit yağlanmıştır. Palamut boldur. Tekir, Barbunya, Kılıç, Levrek, Sinağrit, Mercan, Sardalya, Eşkina, Minekop, Torik, İzmarit gibi balıklar ucuz temin edilebilir.

Kasım: Uskumrunun en iyi zamanıdır. Ekim ayındaki bu balıklar bu ayda da çok lezzetlidir. Torik akış başlamıştır. Lakerdası yapılır. Pisi Balığının en nefis olduğu aydır.

Aralık: Uskumru, Torik, Palamut, Lüfer yağlı olduklarından her türlü yemeği yapılır. Hamsi lezzetlidir. Tekir boldur.

Balık Nasıl Saklanır?

Taze Saklama

Taze balıkların bekletilmesi için uygun soğukluk derecesi 0 derece ile +2 derece arası olmalıdır. Ayrıca balıklar buz içerisinde saklanmalı ancak buza direkt olarak temas etmemelidir. Birkaç kat buz üzerine ince naylon, üzerine balıklar, tekrar üzerine nylon ve onun üzerinede buz parçaları konmalıdır. Eriyen buz parçaları balığa değmeden akmalıdır. Tatlı su balıklarının buz içinde saklanması da tavsiye edilmez. Vatoz balığı piştikten sonra kendi suyu içinde (en fazla 4 gün) saklanmalıdır. Buz içinde balık saklama süresi üç günü geçmemelidir Taze balıklar günlük olarak yıkanmamalıdır. Balığı yıkamak üzerindeki yapışkanlığı alabilir; ancak bayatlamasını önleyemez. Bu yüzden balık değil de balığın saklandığı kap veya yer her gün temizlenmelidir.

Dondurarak Saklama

Balık hemen temizlenmeli ve birer kerede kullanılabilecek parçalar halinde, gıda kodexine uygun poşetler içerisinde hava almayacak şekilde sıkıca paketlenir. – 32 derece ile – 40 derecede dondurulur. – 18 derecede 3–6 ay süreyle saklanır. Donmuş balığın hızlıca çözülmesi için sık sık suyunu değiştirerek, soğuk suda bekletmek gerekir.

Balık Nasıl Dondurulur?

Kış mevsiminde bol bulunan balık, yaz mevsiminde azalır ve bulması zorlaşır. Bu sebeple balığı, çok olduğu dönemlerde alarak dondurabilir ve yılın her mevsimi bol bol tüketebilirsiniz.

Balığı dondururken kullanılan limon-jölesi yönteminin ayrıntıları aşağıdaki gibidir: 

Gerekli süre: 2 saat.

Limon jölesi yöntemi nasıl yapılır?

  1. ¾ bardak suya ¼ bardak taze limon suyu ekleyin. 

  2. Bu karışımı ½ ve ½ oranlarında olmak üzere, iki ayrı kaba bölüştürün.

  3. Sade jöleyi, yarım bardak olarak ayırdığınız karışımın içinde çözdürün.

  4. Bir buçuk bardak olarak ayırdığınız karışımı kaynayana kadar ısıtın.

  5. Kaynayınca, jöleli karışımı ekleyin. 

  6. Karışımı ateşten alın ve soğumaya bırakın. 

  7. Önceden temizleyip hazırladığınız balıkları, soğuyan karışıma daldırıp çıkarın. Bir süre süzdürün. 

  8. Balığı, hava geçirmez buzdolabı poşetlerine, porsiyonlar halinde paylaştırın ve hemen dondurun. 

Yukarıdaki yöntem yardımıyla, balıklarınızı dondurabilir ve dilediğiniz zaman güvenle tüketebilirsiniz. 

Balık Tarifleri

Mezgit Tava Tarifi

Malzemeler

  • 1 kg mezgit
  • 1 su bardağı kadar un
  • Tuz
  • Kızartmak için 1 çay bardağı kadar sıvı yağ

Yapılışı

Balıklar içleri boşaltılarak temizlenir ve iyice yıkanıp kurulanır. Tavaya yağ konup kızdırılır. Bir tabağa elenmiş un konulur. Balıklar una bulandıktan sonra yağa konarak iki tarafı da pembeleşinceye kadar kızartılır.

Alabalık Tava Tarifi

Malzemeler

  • 8 adet alabalık
  • 1 su bardağı un
  • 4 çorba kaşığı tereyağı
  • 1 fincan sıvı yağ
  • 1 limon

Yapılışı

Alabalıkların yüzgeçleri kesilip içleri temizlenir. Balıklar yıkanarak süzülür. Kâğıt peçete ile balıkların suyu alınır. Uygun bir tavaya sıvı yağ ve tereyağı konularak kızdırılır. Balıklar una bulanarak yağa konulur. Her iki tarafı da 4–5 dakika pişirilir. Servis tabağına alınır. Tabağın kenarları isteğe göre süslenir ve kalan tereyağı eritilip üzerine bir limonun suyu eklenerek sos hazırlanır. Hazırlanan sos balıkların üzerine dökülür. Sıcak servis yapılır.

Kaynaklar:

  • Et ve Ürünleri Analizi 1 – MEGEP
  • Balıklar ve Su Ürünleri – MEGEP
  • Et Yemekleri – MEGEP

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu