Türk Halısı ve Motifleri

Türk halı ve kilimleri, elde ve düz olmak üzere iki şekilde dokunur. Türk halı ve kilimleri dünyada yaygın olarak bilinen, en eski el sanatları arasında yer almaktadır.

Orta Asya’daki dini, kültürel, çevresel şartlar birçok topluluk ve etnik gruba sanatsal ilham kaynağı olmuştur. Türk halısı büyük göçebe Türk topluluklarının geleneklerinde ortaya çıkmıştır. Fakat bugünkü modern Türkiye’nin yanı sıra Anadolu’nun doğusunda yaşayan Türk topluluklarında da yaygındır.

Türk halısı, ortaçağ Selçuk döneminde çok yönlü bir şehirsel görünüm alarak, büyük atölyelerde saraylara verilmek ve ihraç etmek amacıyla üretilmeye başlandı. Erken Osmanlı İmparatorluğu döneminde birçok tasarım türünde olgunluk dönemine ulaştı.

Türk halı ve kilimleri günümüzde Anadolu’nun birçok yöresinde farklı ve kendine özgü türlerde üretilmektedir. Onları birbirinden farklılaştıran ise kullanılan materyal, imalat yöntemi, kalıplar ile motif, coğrafya, kültürel kimlik ve kullanılış amacıdır.

Halı ve Kilim Motifleri ve Özellikleri

• Muska ve Nazarlık Motifi: Nazarlık; kem bakışların etkisini azaltır. Muska ise; sahibini kötü olaylardan korur.
• Kartal motifi: Güç ve kudreti temsil eder.
• Küpe motifi: Evlenmek isteyen genç kız ailesine isteğini dolaylı olarak belli eder.
• Göz motifi: Kem gözlere, zarara karşı koruyucu olduğuna inanılır.
• Bereket motifi: Birlikte kullanılan eli belinde ve koç boynuzu kadın ve erkeği temsil eder. Ortadaki gözde aileyi kötülüklerden korur.
• Bukağı motifi: Aile birliğine ve birlikte olma umuduna işaret eder.
• El, Parmak, Tarak Motifi: Parmaklar, kem gözlerden korur. El motifi; verimliliği, tarak ise doğumu simgeler.
• Pıtrak motifi: Bol çiçekli anlamına gelir. Bolluğun bereketin sembolüdür.
• Sandık motifi: Genç kızların çeyiz sandığını simgeler.
• Çengel ve Artı Motifi: Türk dokumalarında artı (+) ve çengeller insanların tehlikelerden korunması için sık kullanılır.
• Ejderha motifi: Ejderha hava ve suyun efendisidir. Bereketli bahar yağmurlarını getirdiğine inanılır.
• Kuş motifi: Baykuş ve karakarga kötülükleri, bülbül ve güvercin; iyi şansı simgeler.
• Eli belinde motifi: Anneliğin, dişiliğin ve verimliliğin sembolüdür.
• Saç bağı motifi: Evlenme isteğini ifade eder. Dokumaya katılan saç ise ölümsüzlüğü temsil eder.
• Koçboynuzu motifi: Üretkenlik, güç ve erkekliği temsil eder. Dokuyan kişinin çok mutlu olduğunu ifade eder.
• Suyolu motifi: Suyun insan hayatındaki önemini vurgular.
• Akrep motifi: Akrebin kötülüğünden korunmak için dokunur.
• Yıldız motifi: Üretkenliği temsil eder.
• Hayat ağacı motifi: Sonsuzluğun sembolüdür.

Eşsiz motifleri ve renkleri ile el işçiliğinin nadide eserlerinden olan Türk halısına dekorasyonunuzda yer verebilirsiniz.

Türkiye’de Bitkisel Boyacılıkta Kullanılan Bitkiler