Zeytin Çeşitleri – Sofralık ve Yağlık Zeytin
Ülkemiz zeytin çeşitleri açısından dünyada en önemli bir yere sahiptir. Zeytin ağacı dünyanın en eski meyve ağacı olarak bilinmektedir ve anavatanı Anadolu’dur.
Buradan Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü Yunanistan, İtalya, Fransa ve İspanya’ya kadar, diğer yönden Güneydoğu Anadolu’dan Suriye, Mısır ve Fas’a kadar olan Akdeniz kıyılarına yayılmıştır. Irak ve İran üzerinden de Afganistan ve Pakistan’a kadar yayılmış, XVI. yüzyılda İspanyollar tarafından Kuzey ve Güney Amerika’ya götürülmüştür.
Türkiye önemli yetiştirici ülkelerden biridir. Dünya zeytinyağı üretiminde 6. sırada, yemeklik dane zeytin üretiminde ise 4. sırada bulunmaktadır. Zeytin ülkemizde Marmara, Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetişmektedir. Fakat en çok zeytin üretimi Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgesi’nde yapılmaktadır. Ege ve Akdeniz Bölgesi’nde daha çok yağlık, Marmara Bölgesi’nde ise sofralık çeşitler yetiştirilmektedir.
Zeytin Çeşitleri
Zeytinler yağlık (zeytinyağı) ve sofralık zeytinler olmak üzere iki çeşittir.
Yağlık Zeytin Türleri
Ülkemizde yetiştirilen önemli yağlık zeytin çeşitleri; Ayvalık, Çakır, Milas, Kilis, Memeli, Halhalı, Tarsus’tur.
Sofralık Zeytin Türleri
Siyah sofralık zeytinler etli, küçük çekirdekli, ince kabuklu ve parlak renktedir. Siyah sofralık olarak Gemlik, Edincik-su, Karamürsel-su, Samanlı, Uslu ve Ayalık; yeşil sofralık olarak da Memecik, İzmir, Çelebi, Ayvalık, ve Samanlı çeşitleri önemlidir.
Gemlik: Siyah salamuralık bir çeşittir. Dane rengi parlak siyah, şekli düzgün ve yuvarlağa yakındır. Çekirdek etten kolay ayrılır, yağ oranı %30’dur.
Memecik: Ege Bölgesi’nin en yaygın çeşididir. Kurağa dayanıklıdır. Yeşil ve siyah salamuralık olarak değerlendirildiği halde yağlık bir çeşittir. Yağ oranı %28’dir.
Ayvalık (Edremit): Genç dalların rengi, açık zeytin yeşilidir. Yağlık çeşit olduğu hâlde pembe iken salamura olarak da değerlendirilir. %24 yağ içerir.
Domat: Ülkemizin en iyi yeşil salamuralık zeytin çeşididir. Ağaç kuvvetli büyür.
Uslu: Akhisar yöresinin yağlık bir çeşidi olup siyah salamuralık olarak da kullanılır. Ağacı çok kuvvetli büyüyen büyük taçlı bir çeşittir.
Büyük topak ulak: Topak aşı olarak da adlandırılır. Adana’nın Seyhan, Hatay’ın İskenderun, İçel’in Tarsus, Anamur, Erdemli ilçesinde yetiştirilmektedir.
